Bài
viết được lấy nguồn từ blog của Mẹ Ổi Mít về kinh nghiệm nuôi con ăn
dặm. Bài viết phản ánh quan điểm của tác giả nhằm chia sẻ kinh nghiệm
nuôi con từ thực tế cách nuôi con của người Nhật Bản.
Cảm ơn Mẹ Ổi Mít về bài viết hữu ích!
Mít đến giai đoạn ăn dặm. Mẹ Ổi Mít muốn viết lại đây kinh
nghiệm nuôi con xương máu về những sai lầm trong nuôi con kiểu Việt Nam,
và những học hỏi đã học được ở bên này, để tự lên giây cót cho mình lần
này chăm Mít, để chia sẻ kinh nghiệm với những bà mẹ Việt Nam khác.
Thậm chí là lời kêu gọi tha thiết, bởi vì mẹ Ổi đã quá ngấm “xương máu”,
mà hàng ngày vào WTT vẫn thấy 100% các bà mẹ ở VN vẫn đang nuôi sai
phương pháp, để rồi 99% nuôi con rất vất vả, đau đầu mãi về chuyện ăn
uống của con.
Đây là những chủ đề sôi động trên diễn đàn chăm sóc trẻ con ở VN:
- Con chán ăn, lười ăn. Nhìn thấy bát cháo là quay mặt đi.
- Ăn phải đi rong, bật ti vi, cả nhà phải làm đủ trò…, thậm chí là bóp miệng con nhét cháo vào.
- Ăn ngậm: Ngậm cơm, cháo cũng ngậm chảy nước ra. Mẹ quát, con sợ thì mới nuốt.
- Đổi vị đủ thứ cũng không làm con thích. Sao nấu ngon thế mà nó không ăn?
- Thử cho ăn cơm thì bé không biết nhai. Làm sao để con biết nhai? Con
nhà tôi gần 2 tuổi rồi mà không biết nhai, toàn nuốt chửng. Ăn hơi thô
là ọe. Mẹ giải thích làm mẫu thế nào cũng không được.
- Có bé biết nhai nhưng chỉ ăn chơi chơi, không chịu ăn nhiều cơm, hoặc nhai rồi nhè không nuốt được.
Với những đứa lớn rồi, biết nhai rồi, 3-4 tuổi rồi thì vẫn:
- Ăn chậm và rất chậm.
- Lười nhai, hơi tý thì nhè ra.
- Không tự xúc, phải đút mới ăn…
Đó là những vấn đề chung ở Việt Nam hầu như đứa trẻ nào cũng mắc, phổ
biến tới mức mọi người cho đó là đương nhiên, trẻ con là thế. Nhưng
thực ra, không đứa trẻ nào ở đây như vậy, có chăng là có đứa ăn ít, đứa
ăn nhiều, còn tất cả các vấn đề còn lại là chuyện lạ đối với họ. Những
cảnh mẹ bê bát cháo chạy theo con, thỉnh thoảng đút một thìa ở đây không
bao giờ có. Việc ăn/cho con ăn đối với trẻ con ở nhà chỉ như là nhồi
dinh dưỡng cho con, trong khi đáng ra việc ăn phải là một trong những sự
sung sướng của con người/sinh vật nói chung. Dinh dưỡng chỉ là 1 trong
những mục đích của việc ăn. Chính lúc bé vui vẻ trong bữa ăn cũng là lúc
bé phát triển trí tuệ, tình cảm, vì bé học được các mùi, vị, cảm nhận
được tình cảm gia đình đầm ấm, vui vẻ trong bữa ăn. Chứ để xảy ra những
vấn đề trên thì thành ra, cái “sự ăn của trẻ” lại là việc stress của bố
mẹ, con cái, ảnh hưởng đến phát triển tinh thần của bé.
- Tại sao lại có sự khác nhau mang tính hệ thống như vậy?
- Có phải là do cách nuôi khác nhau?
Theo mẹ Ổi, cách nuôi ở Việt Nam có một sai lầm cơ bản là: thời gian
cho bé ăn bột/cháo quá lâu do quan niệm sợ bé bị đau dạ dày, do ý nghĩ
chưa có răng hàm thì không ăn thô được. (trẻ nên ăn cháo đến 2 tuổi).
Thời kỳ ăn dặm
Theo bản năng, hay còn gọi là mụ dạy, tầm từ tháng thứ 8 đến 1 tuổi,
thời kỳ mọc răng, bé sẽ tự nhiên có phản xạ nhai. Ở Nhật, người ta tập
nhai cho bé theo giai đoạn phát triển bản năng này. Nghĩa là thời gian
bé tập ăn dạng nhuyễn như bột rất ngắn, chỉ khoảng 1-2 tháng, chủ yếu để
bé quen thìa và tập dùng lưỡi đưa thức ăn vào họng để nuốt. Từ tháng
thứ 7-8 trở đi, bé đã ăn thô hơn một chút-cháo hạt loãng, 9-11 tháng
cháo hạt đặc, 1-1,5 tuổi bé nhai tốt và có thể ăn cơm nát-cơm thường.
Tuy nhỏ như vậy nhưng bé biết nhai và có thể ăn thô một cách dễ dàng tự
nhiên như trẻ 1 tuổi thì sẽ biết đi vậy. Chính nhờ bé có thể ăn đa dạng
sớm và không có giai đoạn nào bé phải ăn một dạng thực phẩm quá lâu dài
đã giúp bé ăn ngon miệng hơn.
Mọi người ở VN thường có lo lắng, ăn cơm sớm như vậy sẽ đau dạ dày.
Thật ra thì trẻ con Nhật tập ăn như vậy bao đời nay mà người Nhật họ vẫn
sống lâu và sống khỏe đấy thôi. Chưa có người Nhật nào nghe mẹ Ổi nói
về lo lắng này lại tỏ ý nghi ngờ đồng tình. Cũng không chỉ có Nhật mà ở
các nước tiên tiến trên thế giới như Mỹ, Úc, Anh Pháp … họ đều cho bé
tập ăn như thế.
Về phương diện khoa học, mẹ Ổi tin là họ có nhiều nghiên cứu đáng tin
cậy hơn VN. Hơn nữa theo thiển ý của mẹ Ổi, tạo hóa sinh ra mọi thứ đều
tương xứng với nhau. Nếu con rắn ăn bằng cách nuốt chửng thì cơ chế
tiêu hóa của nó sẽ giúp nó tiêu được thức ăn không cần nhai. Con bò chỉ
có răng hàm dưới mà không có hàm trên thì sẽ có cái dạ dày tương ứng với
độ nhai thức ăn của nó. Cũng như thế, nếu con người có phản xạ nhai lúc
8 tháng thì không có lẽ gì cái dạ dày lại chỉ thích ứng với kiểu ăn
nuốt chửng đến 2 tuổi. Sau đó lại phải ra sức tập nhai cho bé một cách
khó khăn. Đó mới là phản tự nhiên. Ăn cháo mãi, chán ăn sợ ăn rồi lại
cho uống thuốc kích thích tiêu hóa để bé thèm ăn mới là phản khoa học. Ở
đây hoàn toàn không có khái niệm này.
Tìm hiểu thêm về sự liên quan giữa bệnh dạ dày và ăn thô sớm, chưa
tìm được nghiên cứu nào khẳng định điều này, ngược lại mẹ Ổi được biết
hóa ra bấy lâu nay người ta đã nhầm khi qui cho bệnh dạ dày có nguyên
nhân từ chế độ ăn, chế độ sinh hoạt. Kỳ thực, bệnh có nguyên nhân chính
là do một loại vi khuẩn mang tên Helicobacter Pylori. Phát hiện này mới
được công nhận không lâu và đã làm thay đổi 180 độ phương pháp chữa trị
bệnh dạ dày hiện nay. Các vấn đề như sinh hoạt, stress, chế độ ăn chỉ là
xúc tác khiến bệnh nặng hơn chứ không phải là nguyên nhân trực tiếp gây
ra bệnh. Tỷ lệ người mắc bệnh dạ dày ở VN thuộc diện cao so với thế
giới cho dù người VN ăn cháo lâu như vậy, vì môi trường vệ sinh ở VN
kém.
Ở VN thường là các bé được cho ăn bột đến gần 1 tuổi, rồi tiếp tục ăn
cháo đến 2 tuổi. Trong khi thực tế thì hiếm bé nào hào hứng ăn cháo
ngon lành đến 2 tuổi. Phần lớn chỉ trên dưới 1 tuổi là bắt đầu có phản
ứng chán cháo rồi. Nhiều người không nghĩ đến thử cho bé ăn cơm, bé chán
cũng phải ăn cháo tiếp, cũng có nhiều bé tỏ ý muốn ăn cơm rõ ràng nhưng
vì sợ hại dạ dày mà cha mẹ vẫn cố gắng ép bé ăn cháo. Khổ cả mẹ lẫn
con.
Bố mẹ phải tìm đủ mọi cách dỗ bé ăn: cho bé vừa ăn vừa xem tivi, bế
đi ăn rong, vừa ăn vừa chơi đồ chơi…Nhân lúc bé để ý cái khác để đút
trộm 1 thìa vào miệng bé. Bố mẹ thấy bé chịu ăn, nhồi được vào bụng bé
là thỏa mãn. Nhưng bé ăn mà không biết là mình ăn, không biết ngon miệng
là gì. Dần dần bé dửng dưng với ăn uống. Khi mẹ cố công đổi món cũng
không thay đổi được tình hình. Cứ ăn là lắc cái đã. Cũng vì không thích
ăn, không chủ động ăn mà bị đút vào miệng nên nhiều đứa mắc tật ngậm. Mẹ
đút cái gì vào mồm à, thì cứ để đó vậy. Có đứa còn phun ra phì
phì.,,làm bố mẹ tức phát điên, hoặc ngán quá mà dễ nôn ọe. Có đứa nhìn
thấy bát đã sợ khóc, trốn, hay quen nuốt chửng nên khi ăn thô hơn là dễ
ọe….Việc cho con ăn cứ như là cực hình với cả bố mẹ lẫn con cái. Nhưng
không thì chẳng biết làm sao để bé ăn. Sai lầm nọ kéo theo sai lầm kia.
Cũng có những bé vẫn chịu ăn cháo tuy không hào hứng nhưng cũng không
đến nỗi quá khó khăn cho bé ăn thì bố mẹ cứ yên tâm với suy nghĩ là bao
giờ đến 2 tuổi thì ăn cơm, hoặc bao giờ bé chán quá hẵng hay. Nhưng tầm
1 tuổi rưỡi -2 tuổi, khi bố mẹ thầm mong chuyển sang cơm thì con sẽ ăn
ngoan, thì thật tai hại là lúc ấy đã qua thời kỳ bản năng, một số bé
quên mất kỹ năng nhai, chỉ quen nuốt chửng. Thế là gặp phải vấn đề tiếp
theo: Nguy cơ bé không biết nhai, không ăn được cơm dù đã rất chán cháo.
Việc tập cho con ăn cơm khá vất vả, bố mẹ dạy làm sao bằng bản năng tự
nhiên được. Trường hợp của Ổi chính là như thế này. Có bé thì biết nhai
nhưng đã quen ăn nuốt chửng quá lâu nên lười nhai, chỉ nhai chơi chơi
một chút thì được, chứ ăn cả bát cơm là khó. Và nhiều người thấy con
không ăn được cơm lại quay lại cháo và lại diễn lại bài ca ép con ăn.
Như Ổi thì 16 tháng thử cho ăn cơm đã không còn phản xạ nhai. Sau nửa
năm vật lộn đủ mọi cách, cuối cùng đành phải giở đến bài nhai cơm dù
biết là không khoa học, thì con mới có phản xạ nhai trở lại. Có vẻ như
bài nhai cơm của các cụ cũng có lý do của nó.
- Kém kỹ năng nuốt nên đến lớn vẫn ăn chậm: Việc ăn
cháo quá lâu còn dẫn đến một tai hại nữa là làm họng bé chỉ quen nuốt
những đồ nhuyễn. Vì thế ngay cả khi đã lớn, đã ăn được cơm nhưng vẫn ăn
chậm vì nhai rất lâu. Kỹ năng nhai và kỹ năng nuốt thô kém khiến bé nhai
mãi nhai mãi mới nuốt được. Quan sát Ổi ăn cơm cùng các bạn ở lớp, mẹ
Ổi mới nhận ra tại sao con ăn chậm hơn các bạn ngay cả khi con rất tập
trung và cố gắng ăn nhanh.
Nói thêm là Ổi tâp ăn cơm từ 1 tuổi rưỡi, 2 tuổi thì hoàn toàn ăn cơm
theo bố mẹ – theo kiểu VN thì cũng là bình thường, không phải dạng kém
cỏi chậm tiến gì lắm. Ổi cũng không mắc chứng ngậm, không phải ăn rong,
ngồi đàng hoàng từ bé, cho ăn cũng không quá khó. Nói chung về VN còn
thuộc diện ngoan, nhưng bấy nhiêu cũng đủ để mẹ đánh mất niềm vui ăn
uống của con, để đến tận bây giờ vẫn còn chịu hậu quả. Ở đây thấy con
người ta mới thấy thèm.
- Không tự xúc cũng do ăn cháo lâu quá: Việc ăn
thô/khô sớm sẽ dễ dàng cho bé tự ăn hơn. Bé ngoài 1 tuổi sẽ xuất hiện ý
muốn bắt chước bố mẹ tự xúc, tự ăn. Tầm 15-16 tháng, tay bé đã khá khéo
để có thể cho thức ăn vào miệng. Nhưng nếu là cháo thì bé xúc thìa khó,
cũng không bốc ăn được, bố mẹ phải đút cho con. Tất nhiên kèm với đó là
bé đã chán ăn cháo rồi thì làm sao có chuyện bé tự xúc ăn. Khi bé VN ăn
được cơm là lúc khoảng 2 tuổi (hoặc hơn), thì chúng đã quá quen với việc
ăn là phải được đút. Thế là cứ thế tiếp diễn bài ca đút cơm. Có bé đến
3-4 tuổi, ăn cơm rồi cũng vẫn phải đút. Hoặc có tự xúc thì cũng rất lề
mề chậm chạp. Quen được người khác phục vụ rồi mà…
Bọn trẻ ở đây hơn 1 tuổi đã học dùng thìa, dĩa tự ăn, bê cốc tự uống.
Bé thích ăn nên tự ăn, và được khuyến khích tập. 1,5 tuổi đã có thể ăn
khá thành thạo. Bố mẹ chỉ ngồi giám sát, và giúp đỡ thôi. Ăn một bữa rất
nhanh vì chúng ăn tự nguyện chứ không phải do người khác nhét vào mồm
mình. Trẻ con 2 tuổi, lũn chà lũn chũn tự mình chọn món ăn, tự mình xử
lý đống đồ ăn, kết thúc bữa ăn cùng bố mẹ rất độc lập, nhanh nhẹn.
Vấn đề thực ra không chỉ là bố mẹ nuôi con nhàn hay vất vả, không
phải chỉ cứ chấp nhận vất vả là ổn. Mà việc nuôi con kiểu VN còn có một
tác hại lâu dài lớn hơn, đó là làm thui chột ý thức tự giác, tự lập của
bé khi vào thời kỳ bé muốn tự làm mà không được làm, khiến bé trở nên
thụ động. Ngày 3 lần, ngày này qua tháng nọ bị ép uổng, quát tháo, dọa
nạt, vả cả dỗ dành chiều chuộng chỉ vì cái sự ăn là nguy cơ khiến bé một
mặt thì đành hanh vô lối, một mặt lại nhút nhát, thiếu tự tin, ỉ lại vì
quen làm theo ý chí người khác. (đặc điểm chung của trẻ con ở VN khác
biệt so với trẻ nước ngoài).
Tất nhiên điều này còn do cách nuôi dạy hàng ngày chứ không chỉ
chuyện ăn. Nhưng cách nuôi ăn là một trong những biểu hiện rõ rệt của
việc chăm bẵm quá mức một cách thiếu khoa học dẫn đến hậu quả trên. Hơn
nữa, người ta có câu: cảm xúc của mẹ sẽ truyền sang con. Có chắc là mẹ
sẽ không bao giờ bực bội trong suốt mấy năm con ăn uống với những tật ở
trên không? Mẹ vui thì con vui, mẹ buồn bã căng thẳng con cũng sẽ stress
theo. Có một lần ở đây, mẹ lỡ đánh Ổi, rồi sau đó mẹ ân hận quá, đem kể
chuyện với chị hàng xóm có bạn học cùng Ổi. Chị ấy an ủi một câu mà làm
mẹ Ổi càng đau khổ hơn: “Tôi cũng đã có 1 lần đánh con rồi đấy. Không
sao đâu, sau đó nhớ xin lỗi con nhé”. Trời ơi, thằng bé đã hơn 5 tuổi mà
chị ấy mới chỉ có 1 lần tét con thôi. Thế mà mình thì không thể nhớ
được đã bao nhiêu lần nghiến răng chỉ vì chuyện ăn uống của con rồi.
Huhu….. Thương con quá. Ổi là cậu bé mà khi về VN ai cũng thích vì so
với trẻ con ở nhà, Ổi rất ngoan, hồn nhiên, tự lập không bao giờ õng ẹo
đỏng đảnh đòi hỏi vô lý… nhưng cũng chính vì thế mà khi nghe con tự
nhận: “Con ăn không ngoan” mẹ cảm thấy nhói đau trong lồng ngực, cảm
thấy như mình đánh mất một cái gì đó vô cùng quí giá của con. Không đau
làm sao được khi một đứa trẻ có bao nhiêu thứ để tự hào như Ổi mà có một
thứ chỉ nói đến con đã tin chắc là mình kém cỏi? Làm sao để nuôi dưỡng
lòng tự tin của con khi mà một ngày 3 lần con đần mặt ra nghe bố mẹ giục
giã ăn cơm? một ngày con được khen bao nhiêu lần và cảm giác mình tệ
bao nhiêu lần???
Xin nói thêm rằng: Não của trẻ mới sinh chỉ có 400
gr, lúc 9 tuổi là 1050gr, và trưởng thành 20 tuổi là 2000gr. Và ai cũng
biết rằng, khoa học hiện đại khuyên các ông bố bà mẹ tìm đủ mọi cách
kích thích não bé trong thời gian não phát triển, kích thích càng sớm
càng tốt qua các giác quan: Mắt, tai, mũi, miệng, da. Điều này có nghĩa
là giúp bé enjoy ăn uống không chỉ có lợi về phát triển tinh thần, mà
còn là một trong những cách kích thích não bé phát triển, giúp bé thông
minh hơn nữa đấy. (trích tạp chí nuôi dạy ăn uống của trường học của
Ổi).
Chắc hẳn nhiều người sẽ thắc mắc: Không có răng thì nhai làm sao
được? Thực ra chỉ cần vài cái răng chúng nó vẫn nhai tốt, nếu được tập
đúng thời kỳ và chế biến đồ ăn hợp lứa tuổi.
Vì vậy, nếu không muốn sau này vất vả với việc ăn của con (đến tận
bao giờ chưa biết) thì, điểm mấu chốt quan trọng là phải tập cho bé ăn
thô đúng thời kỳ. Chúng ăn được thô, đặc sớm sẽ đa dạng hóa được bữa ăn
sớm, duy trì tình yêu ăn uống của bé, không bị chán ăn do phải ăn cháo
mãi, không bị tình trạng ép uổng lâu dài gây ấn tượng sợ ăn. Ăn phải
nhai còn tiết nhiều dịch vị giúp bé ngon miệng, tiêu hóa tốt, lại thèm
ăn….ăn cháo chỉ nuốt chửng hạn chế tiết dịch vị nên bé càng chán ăn. Ăn
thô sớm sẽ giúp bé dễ dàng để tập tự ăn đúng thời kỳ bé muốn tự làm.
Ăn dặm cho trẻ ở Nhật
Cách chế biến
Một điểm khác biệt nữa cũng đáng học tập là cách chế biến thức ăn cho
trẻ. Ở VN thường nấu bỏ chung thịt, rau, ..với gạo, ra một bát cháo cho
bé ăn cả bữa 1 vị đó. Thử nghĩ mà xem, người lớn ăn cơm bữa ăn cũng có
vài món thức ăn. Miếng này rồi đổi miếng kia cho đỡ ngán, thì trẻ con
cũng vậy thôi.
Hơn nữa, việc nấu lộn như vậy làm cho bát cháo dù có thay đổi kết hợp
thịt cá tôm cua với rau cỏ kiểu gì thì về cơ bản vẫn ra 1 vị same same
nhau. Người lớn thỉnh thoảng mới nếm 1 tẹo thì thấy ngon, chứ còn bé
phải ăn cả bát, mà ăn cả ngày, ăn dài dài món cháo vị giống giống nhau
đó nên chán ăn cũng là dễ hiểu.
Ở đây từ nhỏ họ đã hay cho ăn riêng các món. Có thứ nọ thứ kia mỗi
thứ 1 tý, mỗi thứ một vị khác nhau. Có khi bé không ăn hết 1 món, nhưng
lại ăn hết món khác, mẹ cũng thấy tạm hài lòng.
Một khía cạnh nữa là cho ăn riêng bé mới thực sự được nếm và tập với
vị riêng của từng loại thực phẩm từ nhỏ, để sau này bé ăn được nhiều
thứ. Hồi trước mẹ Ổi rất ngạc nhiên thấy nhiều trẻ Nhật thích ăn cơm
trắng, giờ thì Mít cũng thích cơm trắng như ai. Còn với cách nấu cháo hổ
lốn rau thịt, vị rau không rõ, vị thịt/cá càng không. Nên thực ra gọi
là tập cho con ăn đa dạng, nhưng chủ yếu là tập về tiêu hóa (cơ thể có
đáp ứng được ko, có dị ứng không, có ỉa chảy không….) và đa dạng về dinh
dưỡng, chứ hầu như không có tác dụng tập cho bé về khẩu vị. Thử hỏi các
bé có phản ứng rõ rệt là thích ăn cháo thịt rau ngót chẳng hạn, mà ghét
cháo cá mồng tơi chẳng hạn không? Câu trả lời là không rõ ràng. Khi nào
bé còn hứng khởi với món cháo nói chung thì bé còn ăn, mà khi nào bé đã
chán cháo thì cháo gì bé cũng chẳng ăn cho.
Rồi sau này khi lớn ăn cơm, lúc ấy bé mới bắt đầu tập ăn lại từ đầu
từng món thịt/cá, từng loại rau…Lúc ấy mới thấy bé không ăn cá, bé ghét
ăn thịt, bé chỉ ăn rau nọ, không ăn rau kia…và lúc ấy mới lại tập dần
từng món, nhiều trẻ ăn rất thiên lệch.
Như vậy, một tip nữa để giúp bé ăn đỡ ngán là nấu riêng từng món,
đồng thời cũng giúp bé được challenge với nhiều khẩu vị luôn từ nhỏ.
Lượng ăn và ép ăn
Một trong những nguyên nhân quan trọng nữa làm bọn trẻ ở VN chán ăn
là bị ép ăn quá nhiều. Lượng ăn tiêu chuẩn theo sách dinh dưỡng khuyên
là 200ml/bữa, nhiều gấp 2-3 lần bữa ăn của trẻ Nhật giai đoạn đầu. Xem
thực đơn mẫu cho trẻ 2-3 tuổi của Viện dinh dưỡng Trung ương mà ặc
ặc…người lớn cũng không chắc đã ăn nổi chứ đừng nói đến trẻ con: 6 giờ 2
lưng bát con cơm nát với thức ăn rau, thịt, canh + 1 quả chuối tiêu. 8
giờ mời con xơi tiếp 1 bát cháo trứng 200ml … ặc ặc… Ăn lại còn chậm như
bọn trẻ ở nhà thì cứ gọi là thôi bữa nọ xong thì tiếp luôn bữa kia,
chẳng còn mở mắt ra được nữa. Chả hiểu mấy bác phát minh ra cái thực đơn
này có nuôi con theo thế không mà đi khuyên con người ta như thế.
Ở Nhật, từ khi mang thai, các bà mẹ đã có ý thức ăn uống vừa phải.
Chỉ được phép tăng khoảng 10 kg. Mẹ bầu Mít chung kết là tăng 13 kg, mà
bị nhắc nhở suốt thai kỳ. Rất hiếm người tăng đến 13 kg khi mang bầu. Họ
không cho rằng mẹ phải ăn thật nhiều để con to khỏe mới là tốt. Quan
niệm bà bầu phải ăn cho 2 người giờ đến bà già ở đây cũng tuyên bố là cổ
hủ lạc hậu. Hehe…Trẻ con Nhật sinh ra thường chỉ từ 2,8 kg đến 3 kg.
Mít trong bụng mẹ luôn bị bác sĩ lắc đầu: to quá, trong khi nói kích
thước ra thì ở VN bảo có gì đâu mà to. Vì kiểm soát sức khỏe như vậy,
các bà mẹ Nhật sinh con xong rất nhanh chóng trở lại form ban đầu, đi
khám định kỳ 1 tháng sau sinh mẹ đã mặc quần cạp trễ cũng không hiếm
gặp, trông cứ phơi phới như thiếu nữ…con 3-4 tháng là hầu hết mẹ đều trở
lại thon thả như thường. Trong khi ở Việt Nam các bà béo ú béo ụ sau
sinh được coi là bình thường…phải béo thế mới có sức, ai không béo mới
là có vấn đề cần lo lắng. Con đến cả 1 tuổi, 2 tuổi rồi mà mẹ vẫn béo.
Và rồi không bao giờ trở lại số đo cũ cũng là điều đương nhiên. Thực tế
thì phụ nữ Nhật họ đâu có béo mà họ vẫn khỏe, một mình một tay nuôi 2-3
đứa con trứng gà trứng vịt làm gì có người giúp việc (người Nhật còn
thường đẻ rất dày nữa), chồng thì đi làm đến 11 giờ đêm mới về… không
khỏe sao làm vậy được. Về lâu về dài, người Nhật cũng vẫn là người sống
lâu nhất thế giới. Chưa nói đến khía cạnh mẹ béo, con to quá dễ sinh đủ
các thứ bệnh. Ở đây, Mít trong bụng mẹ siêu âm thấy hơi to một chút (ở
mức độ nếu ở VN thì sẽ đáng tự hào hơn là lo), thì bác sĩ Nhật đã yêu
cầu mẹ thử máu xét nghiệm tiểu đường ngay từ trong thai kỳ.
Một đứa trẻ và một bà mẹ ở Việt Nam được khen là nuôi con tốt khi đứa
trẻ đó bụ bẫm, thậm chí là béo. Nhiều đứa trẻ cân nặng đã nằm trong
miền báo động thì bố mẹ lại tự hào, rồi được lấy làm gương cho những đứa
khác, nhiều đứa trẻ hoàn toàn bình thường thì ai cũng xót xa: nó gầy
quá. Bà mẹ nào cứng bóng vía thì cũng sẽ bị ông bà, cô dì chú bác, người
thân quen dèm pha: nuôi con kiểu gì mà nó bé tý thế. Thằng X, con bé Y,
cũng ngần ấy mà nó nặng … kg rồi cơ đấy. Một trong những lời thăm hỏi
nhau không thể thiếu là thằng bé, con bé mấy kg rồi? Ngay như Ổi, lần
nào gọi điện nói chuyện với ông bà cũng không thể thiếu nội dung cân
nặng. Hehe…
Trẻ con Nhật về VN chắc là bị chê suy dinh dưỡng hết lượt. Ở khu nhà
Ổi, tất cả bọn trẻ con đều nhỏ hơn Ổi ở độ tuổi tương đương. … Ở
Yochien, Ổi là đứa lớn gần nhất lớp nhưng mà về VN chẳng là gì hết.
Nhưng các bà mẹ Nhật ở đây họ không than vãn con còi, không tìm cách ép
con ăn. Họ chỉ cần nó khỏe, ngoan, nghịch ngợm phát triển bình thường là
được. Thay vì chú trọng nhồi cho con béo, họ đem con ra ngoài vận động
nhiều để phát triển thể lực, phát triển trí tuệ. Thay vì sợ con cảm ốm
sẽ sụt đi vài lạng, con được ra ngoài chơi là quan trọng hơn. Con cởi
tất ra để tập chịu rét tăng sức đề kháng là quan trọng hơn. Bọn trẻ con
Nhật mũi dãi ròng ròng mà chân không tất, sờ vào lạnh ngắt như kem là
cảnh thường thấy…Chẳng phải kháng sinh gì hết. Lớn lên chúng khỏe. hehe …
Mẹ ở VN mà thế sẽ bị chê là lười biếng, chăm con không chu đáo. Nhưng
kết quả là ra ngoài rồi mới thấy giống người yếu nhất thế giới là người
Việt Nam. Đi bộ vài trăm mét đã thở ra đằng tai. Trời hơi lạnh đã áo đơn
áo kép mà vẫn cảm cúm tùm lum…
Con bé Miku-chan cháu bà Etchan, nửa năm không tăng cân tý nào, mới
gặp lần trước 11 tháng 9.5 kg tròn xoe như bóng, lần sau 18 tháng vẫn
chỉ có 9.8 kg, gầy nhẳng. Bảo mẹ nó là nó bé, mẹ nó cãi: không bé đâu,
bình thường đấy. Trong khi vào WTT, 10 mẹ thì 9,5 mẹ kêu con lười ăn,
kêu nó bé, trong khi chỉ số đưa ra so với bọn Nhật này còn cao chót vót.
Nhìn thực đơn thì toát mồ hôi, thấy ăn ăn uống uống suốt ngày, thế mà
vẫn con lo tính nhồi thêm. Hóa ra kêu ca hay đau khổ cũng là do mình
nghĩ thế nào thì nó là như thế thôi.
Vì không chăm chắm lo cho nó tăng cân, nên vào những khoảng thời gian
sinh lý, lúc bé ốm đau, bé lười ăn hơn thì họ cũng không sốt ruột mà ép
uổng bé, dẫn đến ấn tượng sợ ăn, và mắc bệnh chán ăn mãn tính luôn.
Cũng chính vì không ép ăn nên bọn trẻ con Nhật đứa nào cũng thèm ăn.
Mỗi khi đi chơi hoặc có bạn đến nhà. Đem bánh kẹo hoa quả ra là bọn trẻ
con Nhật nhảy bổ tới, còn Ổi dửng dưng như không. Mẹ Ổi thì dỗ con: con
ăn cái này không? Con ăn cái kia không? Còn các mẹ khác thì: Ăn nốt cái
đó thôi đấy nhé. (Họ nói thế trong khi con họ bé tý đấy nhé, ở VN là bị
coi là còi đấy nhé). Ổi ăn được 1 cái thì bọn kia chả xơi hết cả chục
cái rồi…. Kết quả chung cuộc là đứa trẻ không bị ép, không bị mắc chứng
chán ăn, sẽ ăn nhiều hơn nhiều. Bố mẹ thì nhàn tênh.
Thế tại sao ăn thế mà không bụ? bởi vì cũng sẽ có bữa chúng nó hầu
như chẳng ăn gì. Không sao, không phải canh từng bữa. Lúc nãy nó ăn 1
quả quít với bánh sembei rồi. hêhê…(những 1 quả quít cho bữa tối cơ
đấy), 1 tuổi đã không uống sữa gì hết, cũng chẳng sao…chẳng 1 lời than
vãn sốt ruột nào. Nó không thích, đơn giản thế thôi.
Mọi người sẽ bảo: cuối cùng thì là chúng nó vẫn còi là không ổn rồi.
Đúng, chúng nó còi nhưng chúng nó sau này vẫn cao 1m7, 1m8 cả, chúng nó
khỏe, dai sức. Chúng nó còi nhưng thói quen ăn uống tốt. Không làm bố mẹ
phiền lòng. 1 tuổi rưỡi là đi chơi khắp nơi ăn cái gì chung với bố mẹ
cũng được rồi. 2 tuổi ngồi bàn đàng hoàng, tự xúc cơm, mì ăn nhanh như
người lớn…kết thúc bữa cùng người lớn không phải đợi chờ giục giã. Bố mẹ
con cái có nhiều thời gian vui vẻ hạnh phúc với nhau thay vì mặt nặng
mày nhẹ vì bữa ăn. Tự lập và tự tin, vì được tôn trọng ý thích, được làm
theo ý thích của mình, không bị nghe bố mẹ rầy la. Đó là những cái mà
bọn trẻ và bố mẹ của chúng được.
Không đáng để học tập sao? Mẹ Mít đang học để làm cho Mít đây.
Đây là tiến độ tập ăn dặm của Mít
Giai đoạn sơ kỳ: (5-6 tháng)
Cháo trắng và cháo rau cho trẻ ăn dặm
5 tháng: bắt đầu tập ăn dặm, tập từ 1 thìa cháo trở
đi (1 thìa là 5 ml). (Tăng dần lên từng thìa, cho đến khi ăn được 6 thìa
= 30ml). Cháo trắng nấu tỷ lệ 1:10 (1 gr gạo 10ml nước). nghiền nhuyễn,
rây qua lưới, (hoặc xay cũng được), không nêm gì hết. Giai đoạn này
thực chất chỉ là tập ăn, tập làm quen với thìa, tập nuốt. Còn lượng ăn
rất ít, vẫn ăn sữa như bình thường.
Cháo bánh mỳ, chỉ nghiền bằng tay, không rây nữa
6 tháng: Chính thức ăn dặm. Gọi là chính thức nhưng
mỗi bữa vẫn chỉ 40ml thôi, thêm 10-15ml rau. Sữa vẫn là chính. Ăn cháo
xong uống bù thêm sữa tùy nhu cầu. So với các bạn ở VN thì cực ít, nhưng
mẹ cháu vẫn hỉ hả lắm… Nếu bát cháo 200ml theo công thức của VN chắc
chắn Mit chán không ăn hết. Mỗi bữa tổng cộng khoảng 60ml (40ml cháo,
15ml rau).
6,5 tháng
Khi bé đã quen với thìa, biết nuốt, tầm 6-6,5 tháng, bắt đầu không
rây nữa (tương đương với không dùng máy xay nữa). Cháo nghiền cho hạt vỡ
ra (hoặc nấu từ cháo gạo vỡ). Tỷ lệ vẫn là 1:10.
Mẹ cháu được một người bạn từ VN sang cho 1 túi gạo vỡ. Ko biết là cỡ
bao nhiêu, chỉ biết hạt rất nhỏ, như hạt tấm thôi. Mấy ngày đầu thì mẹ
cháu nấu xong lại đem nghiền thêm 1 chút nữa. Sau đó khoảng 1 tuần thì
cũng không nghiền nữa. Túi gạo 0,5 kg, ăn hết là khoảng 2 tuần, cũng vừa
vặn tốt nghiệp cháo gạo vỡ.
Khoảng 6 tháng 3 tuần, Mít ăn cháo gạo vỡ, lổn nhổn thế này:
Cháo gạo vỡ
Đến cuối giai đoạn sơ kỳ, chỉ nghiền sơ sơ. (tương đương với cháo hạt cỡ to)
Ở Nhật có bộ đồ chế biến ăn dặm, và họ không dùng máy xay. Theo kinh
nghiệm mẹ Ổi đã từng dùng máy xay với Ổi và lần này dùng bộ chế biến tay
với Mít thì dùng máy xay rất khó để điều chỉnh độ thô. Để chuyển đổi từ
dạng xay nhuyễn sang dạng thô hơn thì nên dùng gạo vỡ (nếu bé khó khăn
thì nghiền thêm bằng cối nghiền). Máy xay hoặc là nhuyễn hẳn, hoặc là
vẫn có chỗ thô quá, bé dễ ọe.
Giai đoạn giữa kỳ (7-8 tháng)
- 7 tháng 1 tuần: Cháo hạt loãng 1 gạo 8-10 nước. Thịt xay. Rau luộc
chín rồi dùng dụng cụ chế biến ăn dặm để mài (thô hơn xay 1 tý).
- 8 tháng: cháo hạt đặc hơn, 1 gạo 7 nước. Thịt vẫn xay. Rau băm. Với
độ nhão này, Mít vẫn nuốt chửng thức ăn. Nhưng về khả năng nuốt thô thì
ổn. Cháo hạt 1:7 khá đặc, rau lá mẹ băm nhỏ, Mít ăn và nuốt rất tốt
- 8,5 tháng: Chuẩn bị sang giai đoạn sau, Cháo hạt đặc hơn nữa: 1 gạo
5-6 nước. Là lá la la…Mít bắt đầu có phản xạ nhai rất rõ rệt.
Thịt băm, Răm xắt nhỏ. Hoa quả mềm như đu đủ, xoài xắt nhỏ 2 mm
Có sách trong tay, có kinh nghiệm các bé ở Nhật xung quanh mình, mẹ
mạnh dạn hơn, và mẹ phát hiện ra thêm một niềm vui tuyệt vời nữa, mà hồi
nuôi Ổi mẹ chưa biết đến, là mỗi phát triển của con trong sự nghiệp tập
ăn. Hầu như là mỗi tuần Mít đều có tiến bộ. Hầu như mỗi ngày con đều
làm cả nhà cười sung sướng. Này nhé. Mấy hôm trước thì xoài, đu đủ,
chuối phải dùng thìa nạo, vài hôm sau đã ăn được miếng xắt 1-2 mm. Vài
hôm nữa lại miếng to hơn. Cùng 1 món mà bố mẹ liên tục bất ngờ vì những
tiến bộ của em. Lúc thì đi ăn hàng với bố mẹ, em đã có thể ăn từng mẩu
xúp lơ xanh đến hết cả bông lơ của anh Ổi. Lúc thì sáng đòi ăn mì tôm,
sợi dài em mút tụt vô miệng chén ngon lành…làm cả nhà cứ mắt tròn mắt
dẹt … Em nuốt thô ngày càng thành thạo. Nhai bằng lợi ngày càng giỏi
hơn.
Mít còn biết hút bằng ống hút nữa rồi nhé. Ai lại cứ xúc từng thìa
nước nữa, chẳng ra dáng tý nào. Sau mỗi bữa ăn bây giờ em cầm cốc tu vài
phút là hết tiêu 50 ml nước hoa quả.
(Về kinh nghiệm tập cho uống ống hút: Mấy ngày đầu Mít chỉ biết cắn
cắn chơi chơi, thỉnh thoảng mút 1 cái, chẳng may có tý nước vào miệng.
Nhưng bữa nào mẹ cháu cũng dọn ra, cho Mít quen dần. Khoảng 1 tuần là
Mít hiểu, trong cái cốc đó có nước. Nếu mút thì sẽ được nước vào mồm)
Giai đoạn Cuối kỳ
9 tháng: Bây giờ thì Mít đã ăn thô giỏi lắm rồi. Có
vẻ như Mít đã rất sẵn sàng để ăn cơm như của bố mẹ. Mít cực kỳ thích ăn
cơm người lớn. Bố tham hay cho cả thìa cơm mà Mít cũng ăn vèo cái hết.
(cơm gạo Nhật mềm và dẻo mà). Lại rất thích thức ăn của bố mẹ. Bữa cơm
của cả nhà là Mít phải lượn 1 vòng bằng hết các món thì thôi. hehe…không
có món gì thoát khỏi hai hàm …lợi của Mít … hehe … đến thời điểm này
Mít mới nhú được 1 chiếc răng khoảng 1 mm, 1 chiếc có vẻ đang chọc lợi
lên. Với vốn “công cụ lao động” ít ỏi thế mà Mít đã cắn được từng miếng
bánh vỡ ròn tan, cắn chuối từ quả chuối bố cầm, cắn dâu tây … còn miếng
thì xắt to cỡ đầu ngón tay là vô tư rồi.
Theo sách thì đáng ra đầu giai đoạn cuối kỳ, lúc này vẫn ăn cháo 1:5
(1 gạo 5 nước), nhưng vì Mít rất thích ăn đặc, nên mẹ cháu nấu 1 gạo 3-4
nước (như cơm nát rồi). Rau xắt khúc.
Ăn thô được, thực đơn của Mít đa dạng hơn nhiều rồi. Mít ăn đủ cả: gạo, spaghety, undon (mỳ Nhật), bánh mỳ, corn flake,…
Mẹ thường đổi bữa cho Mít ngày 3 vị khác hẳn nhau. Sáng bánh mỳ, hoặc
mỳ ống, khoai tây, khoai lang, corn flake….Trưa thì mì Nhật, bún phở,…
tối cơm, …rau thịt cũng mỗi bữa một kiểu. Trộm vía, cho Mít ăn là một
công việc vô cùng thú vị. 2 mẹ con cứ toe toét hỉ hả với nhau… Nhìn cái
miệng em nhai mà yêu không tả được…Nghĩ lại ngày xưa anh Ổi bị mẹ nhét
sáng cháo chiều cháo tối lại cháo. Huhu… thương Ổi quá.
Mít hút ống hút quá thành thạo rồi. Cực thích uống nước. Má tóp cả
vào mà mút, điều chỉnh tốc độ mút và tốc độ nuốt nhịp nhàng, tọp tọp tọp
tọp….hihi …yêu thế. Nhoắng cái hết nước…
Với tiến triển như bây giờ thì mẹ cháu đã nhìn thấy trong tầm tay
chuyện đi chơi ngày chủ nhật không cần mang thức ăn riêng cho Mít rồi.
Hihi…
Giai đoạn hoàn thiện: 1 tuổi-1,5 tuổi
Một đứa trẻ không bị đánh mất niềm vui ăn uống sẽ muốn thử thức ăn
khi thấy món mới, thấy ai uống gì cũng xin. Đối với đứa trẻ này, ăn là
khám phá, ăn là thích thú. Còn với những đứa trẻ như Ổi, khi đã có một
quãng thời gian dài bị ép ăn thứ mình không thích, bị ấn tượng sợ ăn thì
ngay cả bây giờ đã ăn ngon miệng với hầu hết mọi thứ, nhưng vẫn còn di
chứng: Phản ứng hoàn toàn ngược lại với Mít khi có đồ ăn không quen,
luôn dè chừng, từ chối thử, với tâm niệm sẵn trong đầu: nó không ngon,
không cần thử cũng biết. Mà ngày xưa hồi mới ăn dặm Ổi cũng thích ăn, ăn
nhanh lắm đấy. Huhu…
http://meyeucon.org/17305/an-dam-kieu-nhat-me-oi-mit/
... bao nhiêu hồi hộp đã đến bánh vừa làm xong ra lò thơm phức mùi sầu
riêng ohlala ngửi thôi cũng muốn ăn rồi:D nhưng chưa thể ăn được liền
vì nghe nói bánh này phải để ít nhất 1 ngày sau ăn mới ngon 
Posts
