Bỏ đói phiền não - Thiền Sư Ajahn Chah

Những người mới bắt đầu hành thiền thường phân vân không biết hành thiền là gì. Hành thiền là cố gắng đối diện với phiền não, không nuôi dưỡng thói quen cũ. Nơi nào bất hòa và khó khăn, nơi đó là chỗ để hành thiền.

Khi hái nấm về ăn, không phải đụng thứ nấm nào bạn cũng hái. Phải hiểu loại nào ăn được, loại nào là nấm độc. Việc hành thiền cũng vậy, chúng ta phải biết mối nguy hiểm phải đương đầu khi hành thiền là phiền não. Phiền não chẳng khác nào rắn độc, phải biết nó để tránh nó.

Phiền não -- tham, sân, si -- nằm ở gốc rễ của sự đau khổ và tâm ích kỷ. Chúng ta phải học cách chế ngự chúng, chiến thắng và thoát khỏi sự kiểm soát và điều khiển của chúng, để làm chủ tâm mình. Dĩ nhiên cuộc chiến đấu này thật khó khăn. Khó khăn như phải xa rời người bạn thân đã sống với nhau từ thời thơ ấu.

Phiền não chẳng khác nào một con mèo. Nếu cho nó ăn, nó sẽ quanh quẩn bên ta. Đừng cho nó ăn, nó sẽ không quấy rầy nữa.

Lúc mới bắt đầu hành thiền không thể nào tránh khỏi nóng nực và buồn chán. Nhưng hãy nhớ rằng chỉ có phiền não nóng. Nhiều người nghĩ: "Tôi chưa bao giờ gặp phải sự khó khăn như vầy trước đây. Chắc có cái gì xẩy ra đây?" Chuyện này chẳng có gì lạ, vì trước đây khi nuôi dưỡng phiền não, bạn đã đối xử nhẹ nhàng với chúng, vuốt ve, nuông chiều chúng. Như người bị thương bên trong mà chỉ đắp thuốc bên ngoài nên chẳng có cảm giác gì. Bây giờ mổ ra để trị tận gốc thì chắc chắn không tránh khỏi đau đớn.

Muốn đề kháng lại phiền não thì bạn đừng cho chúng ăn, ngủ theo ý muốn của chúng. Nhiều người cho làm như thế là tự hành hạ mình thái quá. Nhưng đó là điều cần thiết để có sức mạnh bên trong. Bạn phải tự mình ý thức về mình. Luôn luôn theo dõi tâm, bạn có thể nghĩ rằng bạn chỉ nhìn vào kết quả mà không biết đến nguyên nhân. Giả sử cha mẹ có một đứa con, lớn lên nó không biết kính trọng cha mẹ. Cha mẹ rất đau buồn và tự hỏi, "Không biết thằng này từ đâu đến đây?" Thực ra, đau khổ của chúng ta đến từ sự hiểu biết sai lầm, từ sự dính mắc vào những hoạt động của tâm. Chúng ta phải huấn luyện tâm như huấn luyện một con trâu. Trâu là tư tưởng của chúng ta, và người chăn trâu là thiền sinh. Nuôi trâu và huấn luyện trâu là hành thiền. Với một con trâu được huấn luyện thuần thục, chúng ta có thể thấy chân lý, chúng ta có thể hiểu nguyên nhân của "tự ngã" của chúng ta và chỗ chấm dứt của nó, chỗ chấm dứt mọi sầu muộn. Nó không phức tạp đâu!

Mọi người đều có phiền não trong lúc hành thiền. Chúng ta phải hiểu chúng. Chiến đấu với chúng khi chúng hiện khởi. Đây không phải là chuyện suy nghĩ mà là chuyện thực hành. Cần phải có nhiều kiên nhẫn. Dần dần chúng ta sẽ thay đổi lối suy nghĩ và cảm giác theo thói quen của chúng ta. Chúng ta sẽ thấy biết bao đau khổ sinh ra khi chúng ta nghĩ đến danh từ Ta và Của Ta. Lúc ấy chúng ta sẽ không còn chấp nữa.

Read More

Chấm dứt hoài nghi _ Thiền Sư Ajahn Chah

Nhiều người có trình độ đại học, có bằng cấp tốt nghiệp và thành công trên đường đời, nhưng vẫn cảm thấy cuộc sống của họ thiếu thốn. Dầu có tư tưởng cao xa hay thông minh hoạt bát đến đâu đi nữa, tâm của họ cũng chứa đầy những thứ vô dụng và hoài nghi. Chim kên kên bay cao đấy, nhưng nó ăn những thứ gì?

Chân lý là sự hiểu biết vượt ra ngoài tính cách điều kiện, tổng hợp và giới hạn của khoa học thế gian. Dĩ nhiên trí tuệ thế gian có thể dùng vào những mục tiêu tốt đẹp. Nhưng trí tuệ của thế gian có thể đi ngược lại với tôn giáo và giáo dục. Cái hay cái đẹp của trí tuệ siêu thế là có thể sử dụng kỹ thuật của trí tuệ thế gian mà không bị dính mắc vào chúng.

Phải học phần căn bản trước. Đó là căn bản đạo đức, giới luật, thấy được sự giả tạm của cuộc sống, thấy được hiện tượng già và chết. Đó là nơi chúng ta bắt đầu. Cũng như trước khi biết đi, bạn phải biết lật, biết bò, rồi biết... lái xe, và sau đó, có thể lái máy bay du hành quanh trái đất.

Nghiên cứu sách vở không quan trọng lắm. Dĩ nhiên kinh điển là đúng, nhưng không diễn đạt hết chân lý. Kinh điển chỉ là ngôn từ, chữ viết, mà ngôn từ và chữ viết chỉ có khả năng diễn đạt giới hạn. Chẳng hạn như danh từ "sân hận" không thể diễn tả được trạng thái nóng nảy, giận hờn, cũng như nghe nêu tên một người nào đó, khác với gặp người ấy. Chỉ có kinh nghiệm của chính bạn mới đem lại đức tin thật sự.

Có hai loại đức tin. Loại thứ nhất là tin tưởng một cách mù quáng vào Phật, Pháp và vị thầy -- thông thường là người đầu tiên hướng dẫn mình hành thiền hay cho mình xuất gia. Loại thứ hai là Chánh Tín -- đức tin chắc chắn, không lay chuyển, phát sinh từ sự hiểu biết của chính mình. Mặc dầu vẫn còn những phiền não khác cần vượt qua, người thấy một cách rõ ràng sự vật bên trong chính mình, có thể dứt được hoài nghi, đạt được đức tin trong việc thực hành.

Dạo này khg biết sao mình rất thích đọc những lời dạy của Thiền Sư Ajahn Chah :)

Read More

Sống chung với rắn độc ( living with cobra ) _ Thiền Sư Ajahn Chah

 ( Bài này là CN dịch trong google translate nhé các bạn , có nhiều lỗi các bạn ráng chịu khó đọc chút  nha !! )

Cuộc nói chuyện ngắn này là vì lợi ích của một đệ tử mới, những người sẽ sớm được trở lại London. Nó có thể phục vụ để giúp bạn hiểu được giảng dạy mà bạn đã học ở đây tại Wat Pah Pong. Chỉ đơn giản nhất, điều này là thực hành để được thoát khỏi đau khổ trong vòng sinh tử.

Để thực hành này, hãy nhớ xem tất cả các hoạt động khác nhau của tâm, tất cả những bạn thích và tất cả những người bạn không thích, trong cùng một cách như bạn sẽ xem một con rắn hổ mang. Con rắn hổ mang là loài rắn cực độc, đủ độc gây tử vong nếu nó phải cắn. Và do đó, cũng có thể, đó là với tâm trạng của chúng tôi, tâm trạng mà chúng ta thích là độc hại, tâm trạng mà chúng ta không thích cũng độc. Họ ngăn chặn tâm trí của chúng tôi từ được tự do và ngăn cản sự hiểu biết của chúng ta về sự thật như nó đã được giảng dạy bởi Đức Phật.

Như vậy là cần thiết để cố gắng duy trì chánh niệm của chúng tôi trong suốt cả ngày và đêm. Bất cứ điều gì bạn có thể làm, có thể là đứng, ngồi, nằm, nói hoặc bất cứ điều gì, bạn nên làm với chánh niệm. Khi bạn có thể thiết lập chánh niệm này, bạn sẽ thấy rằng có sẽ phát sinh hiểu biết rõ ràng liên kết với nó, và hai điều kiện này sẽ mang lại sự khôn ngoan. Vì vậy, chánh niệm, hiểu biết rõ ràng và khôn ngoan sẽ làm việc cùng nhau, và bạn sẽ được như một người tỉnh táo là cả ngày lẫn đêm.

Những giáo lý này lại cho chúng ta bởi Đức Phật không dạy được chỉ lắng nghe, hoặc chỉ đơn giản là hấp thụ trên một mức độ trí tuệ. Họ là những giáo lý mà thông qua thực hành có thể được thực hiện để phát sinh và được biết đến trong tâm hồn chúng ta. Bất cứ nơi nào chúng tôi đi, bất cứ điều gì chúng ta làm, chúng ta nên có những giáo lý. Và những gì chúng tôi có nghĩa là do'' để có những giáo lý'' hoặc'' để có'' sự thật, đó là, bất cứ điều gì chúng ta làm hoặc nói, chúng ta nói và làm với trí tuệ. Khi chúng ta nghĩ và suy ngẫm, chúng ta làm như vậy với trí tuệ. Chúng ta nói rằng một người có chánh niệm và hiểu biết rõ ràng kết hợp theo cách này với sự khôn ngoan, là một trong những người gần gũi với Đức Phật.

Khi bạn rời khỏi đây, bạn nên thực hành đưa mọi thứ trở lại trong tâm trí của riêng bạn. Nhìn vào tâm trí của bạn với chánh niệm và hiểu biết rõ ràng và phát triển trí tuệ này. Với ba điều kiện sẽ phát sinh một'' buông''. Bạn sẽ biết những phát sinh liên tục và diệt của mọi hiện tượng.

Bạn nên biết rằng đó là sanh và diệt chỉ là hoạt động của tâm. Khi một cái gì đó xảy ra, nó sẽ mất đi và tiếp theo là tiếp tục phát sinh và diệt. Trong con đường của Giáo Pháp, chúng tôi gọi đây là sanh và diệt sinh'' và cái chết''; và đây là tất cả mọi thứ - đó là tất cả những gì! Khi đau khổ phát sinh, nó sẽ mất đi, và khi nó đã qua đời, đau khổ phát sinh again2. Có chỉ là đau khổ phát sinh và diệt. Khi bạn thấy điều này nhiều, bạn sẽ có thể biết liên tục này phát sinh và diệt, và, khi biết bạn là không đổi, bạn sẽ thấy rằng đây thực sự là tất cả. Tất cả mọi thứ chỉ là sinh tử. Nó không phải là nếu có bất cứ điều gì có thể mang theo trên. Chỉ có này phát sinh và diệt như nó là - đó là tất cả.

Loại này nhìn thấy sẽ làm phát sinh một cảm giác yên tĩnh của bình tỉnh đối với thế giới. Một cảm giác phát sinh khi chúng ta thấy rằng thực sự không có gì đáng mong muốn là, có chỉ được phát sinh và diệt, một được sinh ra theo sau là một chết. Này là khi tâm đến tại'' buông'', để cho tất cả mọi thứ đi theo bản chất riêng của mình. Những điều xảy ra và mất đi trong tâm trí của chúng tôi, và chúng tôi biết. Khi hạnh phúc phát sinh, chúng ta biết, khi sự bất mãn phát sinh, chúng ta biết. Và'' này biết hạnh phúc'' có nghĩa rằng chúng ta không xác định với nó như là chúng ta. Và tương tự với sự bất mãn và bất hạnh, chúng tôi không xác định với họ như là của chúng ta. Khi chúng ta không còn nhận ra và bám vào hạnh phúc và đau khổ, chúng ta chỉ đơn giản bằng cách tự nhiên của sự vật.

Vì vậy, chúng ta nói rằng hoạt động tinh thần giống như con rắn hổ mang độc chết người. Nếu chúng tôi không can thiệp với một con rắn hổ mang, nó chỉ đơn giản là đi theo cách riêng của mình. Mặc dù nó có thể rất độc, chúng tôi không bị ảnh hưởng bởi nó, chúng tôi không đi gần nó hay nắm lấy nó, và nó không cắn. Con rắn hổ mang những gì là tự nhiên đối với một con rắn hổ mang để làm. Đó là cách nó được. Nếu bạn là thông minh bạn sẽ để lại một mình. Và do đó bạn hãy là những gì tốt đẹp. Bạn cũng cho là điều không tốt - để cho nó được theo bản chất riêng của mình. Để cho được ý thích của bạn và không thích, giống như cách của bạn là bạn không can thiệp vào việc con rắn hổ mang.

Vì vậy, một trong những người thông minh sẽ có loại thái độ đối với các tâm trạng khác nhau phát sinh trong tâm trí. Khi phát sinh sự tốt lành, chúng ta để cho nó được tốt, nhưng chúng tôi cũng biết. Chúng tôi hiểu bản chất của nó. Và cũng vậy, chúng tôi cho là không-tốt, chúng tôi để cho nó được theo bản chất của nó. Chúng tôi không nắm lấy nó bởi vì chúng tôi không muốn bất cứ điều gì. Chúng tôi không muốn điều xấu, không phải chúng ta muốn tốt. Chúng tôi muốn không nặng cũng không nhẹ nhàng, hạnh phúc cũng không đau khổ. Khi, theo cách này, mong muốn của chúng tôi là kết thúc, hòa bình được thiết lập vững chắc.

Khi chúng tôi có loại hòa bình được thiết lập trong tâm trí của chúng tôi, chúng tôi có thể phụ thuộc vào nó. Hòa bình này, chúng ta nói, đã phát sinh ra sự nhầm lẫn. Nhầm lẫn đã kết thúc. Đức Phật gọi là thành tựu của sự giác ngộ thức một'' cháy'', trong cùng một cách mà ngọn lửa được dập tắt. Chúng tôi dập tắt lửa ở nơi mà nó xuất hiện. Bất cứ nơi nào nó là nóng, đó là nơi mà chúng ta có thể làm cho nó mát mẻ. Và do đó, nó có giác ngộ. Niết-bàn được tìm thấy trong samsāra3. Giác ngộ và si mê (luân hồi) tồn tại trong cùng một vị trí, cũng như làm nóng và lạnh. Đó là nóng, trời rất lạnh và lạnh, nơi nó đã được nóng. Khi nhiệt phát sinh, cái lạnh biến mất, và khi có sự mát mẻ, không có nhiều nhiệt hơn. Bằng cách này Niết Bàn và luân hồi đều giống nhau.

Chúng tôi đang nói để chấm dứt luân hồi, có nghĩa là để ngăn chặn chu kỳ luôn biến của sự nhầm lẫn. Điều này đặt dấu chấm hết cho sự nhầm lẫn được dập tắt ngọn lửa. Khi ngọn lửa bên ngoài được dập tắt có mát. Khi ngọn lửa bên trong của thèm muốn nhục dục, sân hận và si mê được đưa ra, thì đây là mát cũng có.

Đây là bản chất của sự giác ngộ, đó là dập tắt lửa, nhiệt độ giảm mà đó là nóng. Đây là hòa bình. Đây là phần cuối của luân hồi, vòng sinh tử. Khi đến giác ngộ, đây là như thế nào. Đây là một kết thúc có hậu của luôn quay và luôn thay đổi, một kết thúc có hậu của tham lam, sân hận và si mê trong tâm trí của chúng tôi. Chúng ta nói về nó trong điều kiện của hạnh phúc bởi vì đây là cách mọi người thế gian hiểu được những lý tưởng được, nhưng trong thực tế nó đã đi xa hơn. Nó nằm ngoài cả hai hạnh phúc và đau khổ. Nó hoàn toàn thanh thản.

Vì vậy, khi bạn đi bạn nên dùng dạy học này mà tôi đã đưa cho bạn và chiêm ngưỡng nó một cách cẩn thận. Nghỉ lại ở đây đã không được dễ dàng và tôi đã có ít cơ hội để cung cấp cho bạn hướng dẫn, nhưng trong thời gian này bạn đã có thể nghiên cứu các ý nghĩa thực sự thực hành của chúng tôi. Có thể thực hành này dẫn bạn đến hạnh phúc, nó có thể giúp bạn phát triển trong sự thật. Bạn có thể được giải thoát khỏi sự đau khổ của sinh tử.

Chú thích

1 ...

Một cuộc nói chuyện ngắn gọn cho là hướng dẫn cuối cùng để một nữ Anh lớn tuổi đã trải qua hai tháng dưới sự hướng dẫn của Ngài Ajahn Chah vào cuối năm 1978 và đầu năm 1979.

... again2

Đau khổ trong bối cảnh này đề cập đến sự bất mãn tiềm ẩn của tất cả các tồn tại phức tạp để phân biệt với đau khổ chỉ là đối diện của hạnh phúc.

... Samsāra3

Luân hồi: ánh sáng. vĩnh viễn lang thang, là một cái tên mà được thiết kế biển của cuộc sống bao giờ ngừng phập phồng lên xuống, là biểu tượng của quá trình liên tục này bao giờ trở lại và một lần nữa được sinh ra, già, đau khổ và chết.

This short talk is for the benefit of a new disciple who will soon be returning to London. May it serve to help you understand the teaching that you have studied here at Wat Pah Pong. Most simply, this is the practice to be free of suffering in the cycle of birth and death.

In order to do this practice, remember to regard all the various activities of mind, all those you like and all those you dislike, in the same way as you would regard a cobra. The cobra is an extremely poisonous snake, poisonous enough to cause death if it should bite us. And so, also, it is with our moods; the moods that we like are poisonous, the moods that we dislike are also poisonous. They prevent our minds from being free and hinder our understanding of the truth as it was taught by the Buddha.

Thus is it necessary to try to maintain our mindfulness throughout the day and night. Whatever you may be doing, be it standing, sitting, lying down, speaking or whatever, you should do with mindfulness. When you are able to establish this mindfulness, you'll find that there will arise clear comprehension associated with it, and these two conditions will bring about wisdom. Thus mindfulness, clear comprehension and wisdom will work together, and you'll be like one who is awake both day and night.

These teachings left us by the Buddha are not teachings to be just listened to, or simply absorbed on an intellectual level. They are teachings that through practice can be made to arise and known in our hearts. Wherever we go, whatever we do, we should have these teachings. And what we mean by ''to have these teachings'' or ''to have the truth'', is that, whatever we do or say, we do and say with wisdom. When we think and contemplate, we do so with wisdom. We say that one who has mindfulness and clear comprehension combined in this way with wisdom, is one who is close to the Buddha.

When you leave here, you should practice bringing everything back to your own mind. Look at your mind with this mindfulness and clear comprehension and develop this wisdom. With these three conditions there will arise a ''letting go''. You'll know the constant arising and passing away of all phenomena.

You should know that that which is arising and passing away is only the activity of mind. When something arises, it passes away and is followed by further arising and passing away. In the Way of Dhamma we call this arising and passing away ''birth and death''; and this is everything - this is all there is! When suffering has arisen, it passes away, and, when it has passed away, suffering arises again². There's just suffering arising and passing away. When you see this much, you'll be able to know constantly this arising and passing away; and, when your knowing is constant, you'll see that this is really all there is. Everything is just birth and death. It's not as if there is anything which carries on. There's just this arising and passing away as it is - that's all.

This kind of seeing will give rise to a tranquil feeling of dispassion towards the world. Such a feeling arises when we see that actually there is nothing worth wanting; there is only arising and passing away, a being born followed by a dying. This is when the mind arrives at ''letting go'', letting everything go according to its own nature. Things arise and pass away in our mind, and we know. When happiness arises, we know; when dissatisfaction arises, we know. And this ''knowing happiness'' means that we don't identify with it as being ours. And likewise with dissatisfaction and unhappiness, we don't identify with them as being ours. When we no longer identify with and cling to happiness and suffering, we are simply left with the natural way of things.

So we say that mental activity is like the deadly poisonous cobra. If we don't interfere with a cobra, it simply goes its own way. Even though it may be extremely poisonous, we are not affected by it; we don't go near it or take hold of it, and it doesn't bite us. The cobra does what is natural for a cobra to do. That's the way it is. If you are clever you'll leave it alone. And so you let be that which is good. You also let be that which is not good - let it be according to its own nature. Let be your liking and your disliking, the same way as you don't interfere with the cobra.

So, one who is intelligent will have this kind of attitude towards the various moods that arise in the mind. When goodness arises, we let it be good, but we know also. We understand its nature. And, too, we let be the not-good, we let it be according to its nature. We don't take hold of it because we don't want anything. We don't want evil, neither do we want good. We want neither heaviness nor lightness, happiness nor suffering. When, in this way, our wanting is at an end, peace is firmly established.

When we have this kind of peace established in our minds, we can depend on it. This peace, we say, has arisen out of confusion. Confusion has ended. The Buddha called the attainment of final enlightenment an ''extinguishing'', in the same way that fire is extinguished. We extinguish fire at the place at which it appears. Wherever it is hot, that's where we can make it cool. And so it is with enlightenment. Nibbāna is found in samsāra³. Enlightenment and delusion (samsāra) exist in the same place, just as do hot and cold. It's hot where it was cold and cold where it was hot. When heat arises, the coolness disappears, and when there is coolness, there's no more heat. In this way Nibbāna and samsāra are the same.

We are told to put an end to samsāra, which means to stop the ever-turning cycle of confusion. This putting an end to confusion is extinguishing the fire. When external fire is extinguished there is coolness. When the internal fires of sensual craving, aversion and delusion are put out, then this is coolness also.

This is the nature of enlightenment; it's the extinguishing of fire, the cooling of that which was hot. This is peace. This is the end ofsamsāra, the cycle of birth and death. When you arrive at enlightenment, this is how it is. It's an ending of the ever-turning and ever-changing, an ending of greed, aversion and delusion in our minds. We talk about it in terms of happiness because this is how worldly people understand the ideal to be, but in reality it has gone beyond. It is beyond both happiness and suffering. It's perfect peace.

So as you go you should take this teaching which I have given you and contemplate it carefully. Your stay here hasn't been easy and I have had little opportunity to give you instruction, but in this time you have been able to study the real meaning of our practice. May this practice lead you to happiness; may it help you grow in truth. May you be freed from the suffering of birth and death.

---

Footnotes

...¹

A brief talk given as final instruction to an elderly Englishwoman who spent two months under the guidance of Ajahn Chah at the end of 1978 and beginning of 1979.

... again²

Suffering in this context refers to the implicit unsatisfactoriness of all compounded existence as distinct from suffering as merely the opposite of happiness.

... Samsāra³

Samsāra: lit. perpetual wandering, is a name by which is designated the sea of life ever restlessly heaving up and down, the symbol of this continuous process of ever again and again being born, growing old, suffering and dying.



Read More

VẤN ĐẠO NGÀI AJAHN CHAH

Lời giới thiệu của người dịch : Ngài Ajahn Chah ( 1918-1992) là một trong những vị thiền sư danh tiếng và được kính trọng bậc nhất ở Thái Lan. Ngài thọ giới Tỷ-kheo vào tuổi 20, theo truyền thống khổ hạnh Sơn Lâm (Forest Sangha), thuộc hệ phái Phật giáo Nguyên Thủy. Ngài tu tập dưới sự hướng dẫn của một số thiền sư danh tiếng đương thời, trong đó Ngài Ajahn Mun là vị thầy có ảnh hưởng sâu đậm nhất đối với ngài. Sau nhiều năm hành đạo trong các vùng rừng núi như một vị du tăng, cuối cùng Ajahn Chah dừng chân để thiết lập tu viện Wat Pah Pong tại một vùng quê thuộc miền Đông Bắc Thái Lan. Ngài trở thành một vị thiền sư danh tiếng thế giới qua đường lối tu tập theo truyền thống khổ hạnh của những vị khất sĩ trong rừng. Ngài đã thu hút một số tu sĩ Tây phương theo học với ngài, và đến năm 1975 ngài thiết lập Tu viện Wat Pah Nanachat dành cho thiền sinh Tây phương, cách tu viện Wat Pah Pong không xa, do vị đại đệ tử người Mỹ của ngài là Ajahn Sumedho làm trụ trì. Năm 1979, chi nhánh tu viện đầu tiên theo truyền thống của ngài là Chithurst Buddhist Monastery được thiết lập tại Sussex, Anh quốc. Ngài Ajahn Chah cũng đã từng đi hoằng pháp ở Âu châu, Bắc Mỹ, Canada và Anh quốc. Ngày nay có hơn 200 chi nhánh tu viện của ngài khắp Thái Lan , 15 chi nhánh và 10 Trung tâm tu học dành cho Phật tử ở nhiều nước trên thế giới. Lời giảng dạy của ngài được các đệ tử sưu tập và xuất bản, và được các Phật tử đón nhận như là cẩm nang tu hành theo truyền thống khổ hạnh Sơn Lâm, thuộc Phật giáo Nguyên Thủy. Những tuyển tập các bài pháp thoại nổi tiếng của ngài là : Mặt Hồ Tĩnh Lặng (A Still Forest Pool), Hương Vị Giải Thoát (A Taste of Freedom), No Ajahn Chah (Không Có Ajahn Chah), Thấy Đạo ( Seeing the Way), Con Đường An Lạc ( The Path to Peace)….
Sau đây là tập hợp một số câu hỏi các thiền sinh Tây phương và một số thiền sinh khác đã tham vấn ngài Ajahn Chah, do chư tăng Chùa Bung Wai, thuộc Tu viện Wat Pah Pong - Thái Lan tuyển chọn và ấn hành, được đăng tải trên trang mạng BuddhaNet’s Magazine Articles.
______________________

Hỏi : Bạch Thầy, con đã nỗ lực hết sức trong thiền tập, nhưng hình như kết quả chẳng đi đến đâu cả.
Ajahn Chah : Điều này rất quan trọng. Đừng cố gắng đi đên đâu trong thiền tập. Chính cái ham muốn được giải thoát và giác ngộ sẽ là dục vọng ngăn cản bạn đi đến giải thoát. Bạn có thể nỗ lực hết sức như bạn muốn, hành trì đêm ngày, nhưng nếu tâm bạn vẫn còn ham muốn đạt đến một điều gì, bạn sẽ không bao giờ tìm thấy an tịnh. Năng lượng của ham muốn này sẽ là nguyên nhân tạo ra nghi ngờ và bất an. Cho dù bạn hành thiền lâu dài và tinh tấn đến đâu đi nữa, trí tuệ không bao giờ khởi sinh từ lòng ham muốn. Bởi vậy, chỉ cần buông xả. Hãy quan sát thân và tâm với sự tỉnh thức nhưng đừng cố gắng đạt một cái gì cả. Thậm chí đừng dính mắc với việc tu tập để được giác ngộ.
Hỏi : Còn vấn đề giấc ngủ thì sao ? Con nên ngủ bao lâu ?
Ajahn Chah : Đừng hỏi tôi, tôi không thể trả lời được. Đối với một số người thì ngủ trung bình 4 giờ một đêm là tốt. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn phải quan sát và tự biết mình. Nếu bạn cố gắng ngủ quá ít, cơ thể sẽ cảm thấy không thoải mái và sẽ khó duy trì được chánh niệm. Còn ngủ quá nhiều sẽ đưa đến một cái tâm uể oải lờ đờ. Hãy tìm sự quân bình tự nhiên cho chính mình. Cẩn thận quan sát thân tâm và theo dõi nhu cầu giấc ngủ của bạn cho đến khi bạn tìm được mức độ tốt nhất cho mình. Nếu bạn thức dậy sớm và rồi sau đó lại rơi vào giấc ngủ ngắn ban ngày, thì đó là điều phiền trược. Hãy thiết lập chánh niệm ngay khi bạn thức giấc.
Hỏi : Còn vấn đề ăn thì sao ? Con nên ăn bao nhiêu ?
Ajahn Chah : Hãy xem thức ăn của bạn như là thuốc vậy. Có phải bạn đã ăn quá nhiều đến nỗi bạn chỉ cảm thấy buồn ngủ sau bữa ăn và có phải bạn đang càng ngày càng mập ra ? Hãy dừng lại, quan sát thân và tâm của chính mình. Không cần phải nhịn ăn! Thay vào đó, hãy thử nghiệm với số thực phẩm bạn ăn và tìm ra sự quân bình tự nhiên cho cơ thể bạn. Đặt tất cả thức ăn vào bình bát theo cách hành trì của chư tăng, rồi bạn có thể dễ dàng xét đoán được số lượng thực phẩm bạn cần dùng. Tự quan sát mình thật kỹ trong khi ăn và tự biết chính mình. Điểm cốt lõi trong việc hành trì của chúng ta chỉ có thế. Không cần phải làm gì đặc biệt cả. Chỉ việc quan sát. Quan sát chính mình. Quan sát tâm. Rồi bạn sẽ biết mức quân bình tự nhiên cho việc hành trì của chính mình.
Hỏi : Có phải tâm của người Á châu khác với tâm của người Tây phương ?
Ajahn Chah : Căn bản là không. Nhìn bên ngoài thì phong tục tập quán và ngôn ngữ có vẻ như khác nhau, nhưng tâm con người có những đặc tính tự nhiên giống nhau đối với tất cả mọi dân tộc. Tham dục và sân hận đều giống nhau trong tâm của một người Á đông hay người Tây phương. Đau khổ và sự chấm dứt đau khổ cũng giống nhau đối với tất cả mọi người.
Hỏi : Có nên đọc thật nhiều và nghiên cứu kinh điển như một phần của việc hành thiền ?
Ajahn Chah : Chúng ta không thể tìm thấy Phật pháp trong kinh sách. Nếu bạn thật sự muốn tự mình thấy được những gì Đức Phật đã thuyết giảng, bạn không cần phải bận tâm đến kinh sách. Hãy quan sát tâm của bạn. Quan sát để thấy cảm thọ sinh diệt như thế nào, các niệm sinh diệt như thế nào. Đừng dính mắc với bất cứ cái gì. Chỉ cần tỉnh giác về bất cứ điều gì đang xảy ra. Đây là con đường đi đến chân lý của Đức Phật. Hãy tự nhiên. Mọi việc bạn làm trong cuộc sống đều là cơ hội để hành thiền. Tất cả đều là Pháp. Khi bạn làm việc nhà, hãy cố gắng tỉnh thức. Nếu bạn đi đổ ống nhổ hay chùi nhà vệ sinh, đừng cảm thấy rằng bạn đang ban ân huệ cho ai đó. Đổ ống nhổ cũng là Pháp. Đừng nghĩ rằng chỉ khi nào bạn ngồi yên lặng với chân bắt chéo mới là hành thiền. Một số bạn đã than phiền là không có đủ thì giờ để thiền. Vậy bạn có đủ thì giờ để thở không ? Thiền chính là sự tỉnh thức, tự nhiên trong bất cứ việc gì bạn làm.
Hỏi : Tại sao chúng con không được tham vấn hằng ngày với quý thầy ?
Ajahn Chah : Khi nào các bạn cần hỏi gì, các bạn cứ tự nhiên đến hỏi quý thầy bất cứ lúc nào. Nhưng chúng ta không cần tham vấn hằng ngày ở đây. Nếu tôi trả lời mọi câu hỏi vụn vặt của bạn, bạn sẽ không bao giờ hiểu được tiến trình của sự hoài nghi trong tâm mình. Điều cần thiết là bạn phải biết quan sát chính mình, tự vấn chính mình. Mỗi vài ngày bạn hãy lắng nghe cẩn thận các bài thuyết giảng, rồi so sánh lời giảng ấy với việc hành thiền của bạn. Chúng có giống nhau không ? Chúng có khác nhau không ? Tại sao bạn có những điều hoài nghi ? Ai đang hoài nghi ? Chỉ bằng cách tự quan sát bạn mới có thể hiểu được.
Hỏi : Đôi lúc con quan ngại về vấn đề giới luật của tỷ kheo. Nếu con vô tình giết chết côn trùng, như vậy có mang tội không ?
Ajahn Chah : Giới luật (sila) là cần thiết cho việc tu tập của chúng ta. Nhưng các bạn không nên bám chặt vào giới luật một cách mù quáng. Trong vấn đề giết thú vật hay vi phạm các giới luật khác, điều quan trọng là sự cố ý. Hãy tự biết tâm của mình. Bạn không nên quan ngại quá mức giới luật của Tỷ kheo. Nếu giới luật được sử dụng đúng đắn, nó hổ trợ cho việc tu tập, nhưng có một số tu sĩ quá lo âu với các giới luật nhỏ nhặt đến nỗi họ không thể ngủ yên. Giới luật không phải để mang theo bên mình như một gánh nặng. Trong việc tu tập của chúng ta ở đây, nền tảng là giới luật, giới luật đúng đắn cọng với những qui định và việc hành trì của Tỷ kheo. Sẽ có lợi ích lớn nếu chúng ta luôn luôn tỉnh giác và thận trọng đối với những qui định hổ trợ cũng như 227 giới căn bản. Giới luật làm cho cuộc sống chúng ta rất đơn giản. Không cần phải băn khoăn về việc phải hành xử như thế nào, nhờ vậy bạn khỏi cần phải suy nghĩ và thay vào đó chỉ cần tỉnh thức. Giới luật cho phép chúng ta sống chung hòa hợp, và tăng chúng vận hành mọi việc êm xuôi. Nhìn bên ngoài mọi người có dáng vẻ và động tác giống nhau. Giới luật và đức hạnh là bậc thang để tiến lên định và tuệ. Bằng cách áp dụng đúng đắn những qui định và giới luật Tỷ kheo, chúng ta bắt buộc phải sống đơn giản, giới hạn những vật sở hữu. Như vậy ở đây chúng ta thực hiện đầy đủ việc tu hành theo lời Phật dạy : không làm các điều ác, hãy làm các việc lành, chỉ sống đơn giản với những nhu cầu căn bản, giữ tâm ý thanh tịnh. Nghĩa là, tỉnh giác với thân và tâm trong mọi tư thế : đi, đứng, nằm, ngồi, và tự biết chính mình.
Hỏi : Con có thể làm gì về vấn đề hoài nghi ? Đôi lúc con rất khổ sở vì bị ám ảnh bởi những hoài nghi về việc hành thiền, về sự tiến bộ của chính mình, hay về vị thầy.
Ajahn Chah : Hoài nghi là điều tự nhiên. Mọi người đều khởi đầu bằng sự hoài nghi. Bạn có thể học hỏi rất nhiều từ các hoài nghi. Điều quan trọng là bạn không nhận diện mình với những hoài nghi ấy, nghĩa là đừng mắt kẹt trong đó. Việc này sẽ làm tâm bạn xoay trong các vòng luẩn quẩn không bao giờ chấm dứt. Thay vào đó, hãy theo dõi toàn bộ diễn tiến của hoài nghi, của thắc mắc. Hãy xem ai đang hoài nghi. Xem các hoài nghi ấy sinh diệt như thế nào. Rồi bạn sẽ không còn là nạn nhân của những hoài nghi ấy nữa. Bạn sẽ đứng bên ngoài hoài nghi và tâm của bạn sẽ được an tịnh. Bạn sẽ thấy các tất cả các niệm sinh diệt như thế nào. Chỉ cần buông xả những gì bạn đang dính mắc. Hãy buông xả các mối hoài nghi và chỉ cần quan sát theo dõi chúng. Đây là cách để chấm dứt hoài nghi.
Hỏi : Còn các phương pháp hành thiền khác thì sao ? Lúc này hình như có quá nhiều vị thầy và quá nhiều hệ thống thiền tập khác nhau đến nỗi chúng con cảm thấy hoang mang ?
Ajahn Chah : Cũng giống như đi xuống phố. Người ta có thể đi xuống phố từ phía bắc, phía đông nam, hay từ nhiều con đường khác nhau. Thường thì những hệ thống đó chỉ khác nhau bên ngoài. Dù bạn đi đường này hay đường kia, nhanh hay chậm, nếu bạn giữ vững chánh niệm thì tất cả đều giống nhau. Có một điểm chính yếu mà tất cả các phương pháp thiền tập tốt cuối cùng đều phải hướng đến – đó là không dính mắc. Cuối cùng thì tất cả hệ thống thiền tập đều phải được buông xả. Thiền sinh cũng không dính mắc với vị thầy. Nếu một hệ thống thiền tập hướng đến buông xả, không dính mắc, thì đó là một phương pháp tu tập đúng. Bạn có thể mong muốn du hành đây đó để thăm viếng các vị thầy khác và thử thực hành các hệ thống khác. Một số các bạn đã làm như vậy. Đây là một mong muốn tự nhiên. Bạn sẽ khám phá ra rằng với cả ngàn câu hỏi được đặt ra và kiến thức về nhiều hệ thống khác nhau sẽ không mang lại chân lý cho bạn. Cuối cùng bạn sẽ cảm thấy buồn chán. Bạn sẽ thấy rằng chỉ bằng cách dừng lại và quan sát tâm của mình bạn mới có thể tìm thấy những gì Đức Phật đã dạy. Không cần phải đi tìm bên ngoài bạn. Cuối cùng bạn phải trở về trực diện với bản tâm của mình. Ở đấy bạn mới có thể hiểu được Pháp.
Hỏi : Rất nhiều lần con thấy hình như nhiều vị sư ở đây chẳng tu tập gì cả. Họ có vẻ cẩu thả và không giữ được chánh niệm. Điều này đã làm con rất phiền muộn.
Ajahn Chah : Quan sát phê phán người khác là không đúng. Điều này chẳng giúp ích gì cho việc hành thiền của bạn cả. Nếu bạn cảm thấy bực mình, hãy theo dõi sự bực mình ấy trong tâm bạn. Nếu giới luật của kẻ khác không tốt hoặc nếu những vị sư ấy không tốt, thì đó không phải là công việc của bạn để phê phán họ. Bạn sẽ chẳng tìm thấy trí tuệ từ việc quan sát người khác. Giới luật Tỷ-kheo là một dụng cụ để sử dụng cho việc hành thiền của bạn. Đó không phải là vũ khí bạn dùng để chỉ trích hay bắt lỗi người khác. Không ai có thể tu tập thay cho bạn, cũng như bạn không thể tu thế cho bất cứ ai. Chỉ cần tỉnh giác với những việc bạn làm. Đó là cách tu tập đúng đắn.
Hỏi : Con đã hết sức thận trọng trong việc thực hành chế ngự các căn. Con luôn luôn nhìn xuống và giữ chánh niệm với từng hành động nhỏ của mình. Thí dụ, khi ăn, con mất nhiều thì giờ và cố gắng theo dõi từng động tác : nhai, nếm, nuốt…vv. Con thực hành mỗi động tác rất ý tứ và thận trọng. Con tu tập như vậy có đúng không ?
Ajahn Chah : Chế ngự các căn là việc tu tập đúng đắn. Chúng ta phải tỉnh giác về việc này suốt ngày, nhưng đừng quá mức ! Hãy đi đứng, ăn uống và hành động một cách tự nhiên. Và rồi phát triển chánh niệm tự nhiên về những gì đang xảy ra trong tâm bạn. Đừng thúc ép việc hành thiền hay tự ép mình vào những khuôn mẫu vụng về. Đây cũng là một hình thức của tham ái. Hãy kiên nhẫn. Kiên trì và nhẫn nhục chịu đựng là cần thiết. Nếu bạn hành động tự nhiên và luôn luôn tỉnh giác, trí tuệ sẽ đến một cách tự nhiên.
Hỏi : Con có cần ngồi thiền trong những khoảng thời gian rất dài không ?
Ajahn Chah : Không, ngồi hằng giờ liên tục không cần thiết. Một số người nghĩ rằng bạn càng ngồi lâu thì trí tuệ bạn càng sáng tỏ. Tôi đã từng thấy gà mái ngồi trên ổ của chúng cả mấy ngày liên tục ! Trí tuệ đến từ sự tỉnh giác trong mọi tư thế. Việc hành thiền của bạn nên bắt đầu ngay từ lúc bạn thức dậy vào buổi sáng. Và việc này phải tiếp tục cho đến khi bạn đi ngủ. Đừng quan tâm về việc bạn có thể ngồi bao lâu. Điều quan trọng chỉ là ở chỗ bạn giữ vững chánh niệm, dù bạn đang làm việc hay ngồi hay đi vào phòng tắm. Mỗi người có một nhịp độ sinh hoạt tự nhiên của riêng mình. Trong số các bạn, có người sẽ chết ở tuổi năm mươi, có người ở tuổi sáu lăm, có người ở tuổi chín mươi. Cũng vậy, việc hành thiền của các bạn sẽ không giống nhau. Đừng suy nghĩ hay lo âu về chuyện này. Hãy cố gắng tỉnh giác và để mọi việc diễn tiến một cách tự nhiên. Rồi tâm của bạn dần dần lắng yên trong mọi hoàn cảnh. Tâm của bạn sẽ tĩnh lặng như mặt nước hồ trong vắt trong khu rừng thanh vắng. Rồi tất cả mọi loài thú quí hiếm kỳ diệu sẽ đến uống nước trong hồ. Bạn sẽ thấy rõ ràng bản chất của vạn pháp trong thế giới này. Bạn sẽ thấy nhiều pháp tuyệt diệu và lạ kỳ sinh rồi diệt. Nhưng tâm bạn vẫn tĩnh lặng. Nhiều vấn đề sẽ khởi sinh và bạn sẽ nhìn thấy thấu suốt mọi chuyện ngay tức khắc. Đây là hạnh phúc của một Bậc Giác Ngộ.
Hỏi : Con vẫn còn rất nhiều vọng niệm. Tâm của con cứ chạy lăng xăng mãi cho dù con vẫn cố gắng giữ chánh niệm.
Ajahn Chah : Đừng lo âu về chuyện này. Cố gắng giữ tâm bạn vào giây phút hiện tại. Cho dù có niệm gì khởi lên trong tâm, chỉ cần theo dõi nó. Hãy buông xả ngay. Thậm chí đừng mong ước thoát khỏi mọi niệm. Rồi tâm của bạn sẽ đạt đến trạng thái tự nhiên. Đừng phân biệt tốt hay xấu, nóng hay lạnh, nhanh hay chậm. Không có tôi cũng không có bạn, không có cái ngã nào cả. Cứ xem tất cả sự vật đúng như chúng đang hiện hữu. Khi bạn đi khất thực, không cần làm điều gì đặc biệt. Chỉ cần đi và nhìn những gì trước mặt. Không cần phải bám chặt vào lối sống cô lập hay ẩn cư. Cho dù ở đâu, hãy tự biết chính mình bằng cách sống tự nhiên và theo dõi mọi niệm. Nếu nghi ngờ khởi lên, hãy theo dõi chúng đến rồi đi. Điều này rất đơn giản. Đừng giữ lại cái gì cả. Cũng giống như bạn đi xuống một con đường, thỉnh thoảng bạn sẽ gặp một vài chướng ngại vật. Khi bạn cảm thấy phiền não, chỉ cần quan sát chúng và vượt qua bằng cách buông xả chúng. Đừng nghĩ về những chướng ngại mà bạn đã vượt qua. Đừng lo âu về những gì chưa xảy đến. Hãy giữ tâm vào giây phút hiện tại. Đừng quan ngại về quảng đường dài hay đích đến. Mọi vật đang thay đổi. Dù bạn đi ngang qua bất cứ cái gì, đừng dính mắc với nó. Cuối cùng tâm của bạn sẽ đạt đến mức thăng bằng tự nhiên và lúc đó việc hành thiền của bạn sẽ tự động diễn ra. Tất cả các pháp đều tự chúng sinh và diệt.
Hỏi : Thầy có bao giờ xem Pháp Bảo Đàn của Lục tổ Huệ Năng ?
Ajahn Chah : Trí tuệ của Lục tổ Huệ Năng thật sắc bén. Đó là những lời giáo huấn rất thâm sâu, kẻ sơ cơ không dễ gì hiểu được. Nhưng nếu bạn tu tập với giới luật của chúng tôi và với lòng kiên nhẫn, nếu bạn thực hành không dính mắc, cuối cùng bạn sẽ hiểu. Có lần một đệ tử của tôi ở trong một túp lều cỏ. Vào mùa mưa ấy, trời thường mưa và một ngày kia một cơn gió mạnh đã thổi bay mất nửa mái lều. Người đệ tử đó cũng chẳng buồn sửa chữa, cứ để mưa rơi vào lều. Nhiều ngày trôi qua, tôi hỏi người ấy về túp lều, người ấy trả lời anh ta đang thực hành ‘ không dính mắc ’. Đây là ‘ không dính mắc mà thiếu trí tuệ ’. Cũng giống như tâm xả của một con trâu nước. Nếu bạn sống đức hạnh và đơn giản, nếu bạn kiên nhẫn và không vị kỷ, bạn sẽ hiểu được trí tuệ của Lục tổ Huệ Năng.
Hỏi : Thầy đã dạy rằng Thiền Chỉ (Samatha) và Thiền Quán (Vipassana ) là giống nhau. Xin thầy vui lòng giải thích thêm ?
Ajahn Chah : Thật đơn giản. Thiền Chỉ và Thiền Quán kết hợp với nhau trong thiền tập. Trước tiên, tâm được lặng yên nhờ bạn cột tâm vào một đối tượng thiền tập. Tâm được lặng yên chỉ khi nào bạn ngồi nhắm mắt. Đây là Thiền Chỉ / Định ( Samatha) và cuối cùng nhờ Định này làm nhân duyên cho Thiền Quán / Tuệ ( Vipassana) khởi sinh . Rồi sau đó tâm bạn được tĩnh lặng dù bạn ngồi nhắm mắt hay đi dạo trong một thành phố náo nhiệt. Giống như thế này : trước kia bạn là một đứa trẻ, bây giờ bạn là một người trưởng thành. Vậy đứa trẻ và người trưởng thành ấy có phải là một người hay không ? Bạn có thể nói,‘ đúng là một người’ ; hoặc nếu bạn nhìn vấn đề theo cách khác, bạn có thể nói, ‘ hai người ấy khác nhau ’. Cũng vậy, Thiền Chỉ và Thiền Quán cũng có thể được xem như riêng biệt. Hay cũng giống như thức ăn và phân. Thức ăn và phân cũng có thể xem như giống nhau và cũng có thể gọi là khác nhau. Đừng chỉ tin vào những gì tôi nói, hãy hành thiền và tự bạn sẽ nhận thấy. Không cần làm gì đặc biệt. Nếu bạn quan sát định và tuệ sinh khởi như thế nào, bạn sẽ tự mình biết được sự thật. Thời buổi này nhiều người cứ bám vào chữ nghĩa. Họ bảo họ tu theo pháp Thiền Quán / Thiền Minh Sát (Vipassana) và họ xem thường Thiền Chỉ/ Định ( Samatha). Hoặc họ gọi họ tu theo pháp Thiền Chỉ (Samatha), và họ nói cần phải tu Chỉ/ Định trước khi tu Quán/Tuệ. Tất cả đều khờ dại ! Đừng bận tâm suy nghĩ về vấn đề này theo kiểu ấy. Chỉ cần thực hành và bạn sẽ tự mình thấy được sự thật.
Hỏi : Có cần thiết phải nhập định trong việc hành thiền của chúng ta không ?
Ajahn Chah : Không. Nhập định không cần thiết. Bạn cần phải thiết lập một mức độ an định và nhất tâm có chừng mực. Rồi bạn dùng mức độ này để quan sát chính mình. Không cần gì đặc biệt. Nếu nhập định đến với bạn lúc hành thiền thì cũng tốt. Chỉ cần đừng nắm giữ nó. Một vài người quá quan tâm về định. Vui đùa với định có thể rất thú vị. Nhưng bạn phải biết những giới hạn đúng mức. Nếu bạn có trí tuệ, bạn sẽ biết những công dụng và giới hạn của định, cũng như bạn biết những giới hạn giữa trẻ con và người lớn.
Hỏi : Tại sao chúng ta tuân theo những qui luật khổ hạnh, chẳng hạn, chỉ ăn trong bình bát ?
Ajahn Chah : Giới luật khổ hạnh giúp chúng ta cắt đứt phiền não. Bằng cách tuân theo những giới luật như là chỉ ăn trong bình bát, chúng ta sẽ tỉnh giác hơn về việc xem thức ăn như thuốc chữa bệnh. Nếu chúng ta dứt sạch phiền não, thì ăn như thế nào không thành vấn đề. Nhưng ở đây chúng ta dùng hình thức này để đơn giản việc tu tập của chúng ta. Đức Phật đã không áp dụng giới luật khổ hạnh cho tất cả tăng chúng, nhưng Ngài đã cho phép áp dụng giới luật ấy đối với những vị nào muốn tu tập thật nghiêm túc. Giới luật này cọng thêm với những qui định bên ngoài của chúng ta sẽ giúp chúng ta gia tăng quyết tâm và sức mạnh tinh thần. Những qui định này là để bạn giữ gìn cho chính mình. Đừng quan sát xem người khác tu tập như thế nào. Hãy quan sát tâm của bạn và thấy những gì có lợi lạc cho chính mình. Qui định bảo rằng chúng ta phải nhận bất cứ cái ‘ cốc ’ nào dành cho chúng ta, cũng là một qui định hữu ích, nó giúp cho tăng chúng khỏi bị dính mắc vào chỗ ở. Nếu họ đi xa rồi trở về, họ phải nhận một cái ‘cốc ’khác. Đây là đường lối tu tập của chúng ta – không dính mắc với bất cứ cái gì.
Hỏi : Nếu bỏ tất cả thức ăn vào bình bát là quan trọng, tại sao trên cương vị bậc thầy, chính ngài lại không làm như vậy ? Ngài có cảm thấy điều quan trọng là vị thầy phải làm gương cho đệ tử ?
Ajahn Chah : Vâng, đúng vậy, vị thầy phải làm gương cho đệ tử. Tôi không quan tâm khi bạn chỉ trích tôi. Cứ hỏi bất cứ điều gì bạn muốn. Nhưng điều quan trọng là bạn đừng bám víu vào vị thầy. Nếu bề ngoài tôi là người thật hoàn hảo, điều đó thật kinh khủng. Tất cả các bạn sẽ quá dính mắc với tôi. Ngay cả Đức Phật thỉnh thoảng cũng bảo các đệ tử làm như thế này và chính Ngài lại làm khác đi. Những hoài nghi về vị thầy cũng giúp ích cho bạn. Bạn phải quan sát phản ứng của chính mình. Bạn có nghĩ là tôi có thể lấy một ít thức ăn trong bình bát của tôi đặt vào dĩa để cho một vài cư sĩ đang làm việc quanh chùa ? Trí tuệ phải do chính bạn quan sát và phát triển. Hãy học những điều tốt đẹp ở vị thầy. Hãy tỉnh giác về việc tu tập của chính mình. Nếu tôi nghỉ ngơi trong lúc tất cả các bạn phải ngồi thiền, điều này có làm bạn tức giận không ? Nếu tôi gọi màu xanh là màu đỏ hoặc gọi đàn ông là đàn bà, đừng có làm theo tôi một cách mù quáng. Một trong những vị thầy của tôi ăn rất nhanh, và gây nhiều tiếng động trong khi ăn. Tuy nhiên, vị ấy lại bảo chúng tôi phải ăn chậm rãi và ăn trong chánh niệm. Trước đây tôi thường quan sát vị thầy ấy và cảm thấy rất phiền muộn. Tôi cảm thấy khổ sở nhưng vị ấy thì không ! Tôi chỉ quan sát hình tướng bên ngoài. Sau đó tôi mới hiểu được điều này. Một số người lái xe rất nhanh nhưng thận trọng. Một số người khác lái xe chậm và lại gây nhiều tai nạn. Đừng bám chặt vào qui luật hay hình tướng bên ngoài. Nếu bạn quan sát người khác nhiều nhất là 10% thời gian và quan sát chính mình 90% , đấy là bạn tu tập đúng đắn. Trước kia tôi thường quan sát vị thầy của tôi là ngài Ajahn Tong Raht và có rất nhiều hoài nghi đối với ngài. Thậm chí người ta còn nghĩ rằng ngài điên. Ngài thường làm những việc rất kỳ lạ hay tỏ ra rất khắc nghiệt đối với đệ tử của ngài. Bên ngoài hình tướng ngài có vẻ nóng giận, nhưng bên trong tâm ngài trống không. Không có ai trong đó cả. Ngài thật đặc biệt. Ngài giữ tâm trong sáng và giữ chánh niệm cho đến lúc viên tịch.
Nhìn hình tướng bên ngoài là sinh tâm so sánh, phân biệt. Bạn sẽ không tìm thấy hạnh phúc bằng cách đó. Bạn cũng không tìm thấy an lạc nếu chỉ dùng thì giờ để tìm kiếm một người hoàn hảo hay một vị thầy hoàn hảo. Đức Phật dạy chúng ta hãy nhìn vào Giáo Pháp, vào chân lý, chứ đừng nhìn vào người khác.
Hỏi : Làm thế nào để chúng con có thể vượt qua dục vọng trong lúc tu tập ? Đôi lúc con cảm thấy như thể con là nô lệ cho những khao khát tình dục của mình.
Ajahn Chah : Phải làm quân bình dục vọng bằng cách quán bất tịnh. Tham đắm thân xác là một cực đoan và ta phải ghi nhớ trong tâm một cực đoan đối nghịch. Hãy quán chiếu thân thể như một tử thi và nhìn thấy quá trình tan rã của những bộ phận thân thể như phổi, lá lách, mở, phân…vv. Hãy ghi nhớ những điều này và quán tưởng về sự ghê tởm của thân xác khi dục vọng khởi lên. Việc này sẽ giúp bạn thoát khỏi cơn thèm khát dục vọng.
Hỏi : Còn sân hận thì sao ? Con phải làm gì khi cơn giận khởi lên ?
Ajahn Chah : Bạn phải sử dụng lòng từ bi. Khi trạng thái giận dữ khởi lên trong lúc hành thiền, hãy làm quân bình tâm bằng cách phát triển những tình cảm từ ái. Nếu có ai làm điều gì xấu hay nổi giận, chính bạn đừng nổi giận. Bởi vì nếu bạn nổi giận, bạn còn ngu muội hơn người kia. Hãy tỏ ra có trí tuệ. Luôn nhớ đến hạnh từ bi, vì người kia đang đau khổ. Hãy tưới tẩm tâm bạn với lòng từ, xem người đó như là một huynh đệ thân thiết của bạn. Hãy tập trung tư tưởng vào lòng từ bi như một đề mục của thiền định. Trải rộng tâm từ ra khắp muôn loài chúng sanh trên thế giới. Chúng ta chỉ có thể dùng đức từ bi để vượt qua hận thù.
Đôi lúc bạn có thể thấy các vị sư khác hành xử không tốt. Bạn có thể cảm thấy chán ghét. Điều này là tự mình chuốc lấy khổ đau không cần thiết. Đó chưa phải là Giáo Pháp của chúng ta. Bạn có thể nghĩ như thế này : ‘ Vị sư này không tu hành đàng hoàng như mình. Họ không phải là những thiền giả nghiêm túc như chúng tôi. Những vị này không phải là những nhà sư tốt.’ Đó là một phiền não lớn về phần bạn. Đừng so sánh làm gì. Đừng sanh tâm phân biệt. Hãy buông xả kiến chấp của bạn và quan sát ý kiến của mình và quan sát tự thân. Đây mới là Giáo Pháp của chúng ta. Bạn không thể làm cho mọi người hành xử giống như bạn muốn hoặc hành xử giống bạn. Mong muốn này chỉ làm bạn khổ. Đây là một lỗi thông thường của các thiền giả, nhưng quan sát người khác không giúp bạn phát triển trí tuệ. Chỉ cần nhìn lại chính mình và những cảm thọ của mình. Đây là cách giúp bạn hiểu được vấn đế.
Hỏi : Con cảm thấy buồn ngủ hết sức. Điều này khiến con khó có thể ngồi thiền.
Ajahn Chah : Có nhiều cách vượt qua cơn buồn ngủ. Nếu bạn ngồi trong bóng tối thì hãy di chuyển sang chỗ sáng sủa. Mở mắt ra, đứng dậy và đi rửa mặt hoặc đi tắm. Nếu bạn buồn ngủ, hãy thay đổi tư thế. Đi bộ thật nhiều, đi giật lùi. Nỗi lo sợ bị vấp phải vật gì đó sẽ làm bạn tỉnh ngủ. Nếu những biện pháp này thất bại thì hãy đứng yên, giữ tâm trí sáng suốt và tưởng tượng không gian đang tràn ngập ánh sáng ban ngày. Hay đến ngồi trên một vách đá cao hay bên miệng giếng sâu, bạn sẽ không dám ngủ ! Nếu tất cả biện pháp trên đều không có kết quả thì chỉ cần đi ngủ là xong ! Nằm xuống cẩn thận và cố gắng tỉnh giác cho đến khi bạn chìm vào giấc ngủ. Rồi đến khi bạn thức dậy, hãy ngồi dậy ngay. Đừng nhìn đồng hồ rồi lăn ra ngủ nữa. Bắt đầu giữ chánh niệm ngay sau khi thức dậy. Nếu bạn thấy ngày nào mình cũng buồn ngủ thì cố gắng ăn ít hơn, quan sát chính mình. Ngay khi bạn thấy chỉ cần ăn năm muỗng nữa là no thì dừng lại, rồi uống nước cho đến khi thấy đủ no. Hãy đi vào ngồi thiền. Theo dõi cơn buồn ngủ và cơn đói. Bạn phải biết cách làm quân bình việc ăn uống của mình. Khi thiền tập tiến triển, bạn sẽ thấy tự nhiên có năng lượng nhiều hơn và ăn ít hơn. Nhưng bạn phải tự điều chỉnh để thích nghi.
Hỏi : Tại sao ở đây chúng ta phải lễ lạy rất nhiều ?
Ajahn Chah : Lễ lạy rất quan trọng. Đó là hình thức bên ngoài và cũng là một phần của việc tu tập. Hình thức này phải được thực hiện đúng đắn. Đưa trán cúi xuống chạm sàn. Đặt cùi chỏ gần đầu gối và hai lòng bàn tay úp trên sàn cách nhau khoảng 8 cm. Lễ lạy chậm rãi, giữ chánh niệm về thân. Đây là một liều thuốc tốt để chữa bệnh ngã mạn của chúng ta. Chúng ta phải lễ lạy thường xuyên. Khi bạn lễ lạy ba lần, bạn có thể ghi nhớ đức hạnh của Phật, Pháp và Tăng, đó là, đức hạnh của tâm thanh tịnh, quang minh và an lạc. Như vậy chúng ta dùng hình tướng bên ngoài để tự rèn luyện mình. Thân và tâm trở nên hòa hợp. Đừng phạm phải sai lầm là cứ theo dõi xem người khác lễ lạy như thế nào. Nếu các chú tiểu còn cẩu thả hay các vị sư già có vẻ thiếu chánh niệm, thì phê phán họ không phải là việc của bạn. Nhiều người có thể khó rèn luyện hơn người khác. Một số người học nhanh nhưng một số khác học chậm. Phê phán người khác chỉ làm tăng lòng ngã mạn của bạn.Thay vào đó hãy quan sát chính mình. Lễ lạy thường xuyên để dẹp bỏ lòng ngã mạn của bạn. Những người đã thật sự hòa hợp với Giáo Pháp thì vượt ra khỏi hình tướng bên ngoài. Tất cả mọi việc họ làm là một hình thức lễ lạy. Khi đi, họ cũng giữ chánh niệm như lễ lạy; khi ăn, họ cũng ăn trong chánh niệm như lễ lạy… Đó là vì họ đã vượt qua được tâm vị kỷ.
Hỏi : Vấn đề lớn nhất đối với các vị đệ tử mới của thầy là gì ?
Ajahn Chah : Ý kiến, quan điểm và nhận xét về mọi việc. Về chính họ, về việc hành thiền, về những lời dạy của Đức Phật. Nhiều người đến đây có địa vị cao trong xã hội. Họ là những thương gia giàu có, những người tốt nghiệp đại học, những giáo sư và viên chức chính phủ. Tâm trí họ đầy ắp ý kiến về mọi việc. Họ quá thông minh nên không muốn lắng nghe người khác. Giống như nước trong một cái tách, nếu cái tách chứa đầy nước dơ bẩn thì nó vô dụng. Chỉ khi nào nước cũ được đổ đi thì cái tách mới dùng được. Bạn phải giải trừ mọi kiến chấp trong tâm lúc ấy bạn mới thấy được chân lý. Việc hành thiền của chúng ta vượt ra ngoài sự thông minh và ngu đần. Nếu bạn nghĩ : ‘ Tôi thông minh, tôi giàu có, tôi quan trọng, tôi hiểu rất rõ Phật Pháp’, bạn đã che lấp chân lý vô ngã (Anatta). Tất cả những gì bạn thấy là cái ngã, là tôi, là của tôi. Nhưng Phật pháp là buông bỏ cái ngã, là Không, là Niết Bàn.
Hỏi : Những phiền não như tham và sân chỉ là hư vọng hay có thật ?
Ajahn Chah : Cả hai. Những phiền não chúng ta gọi là dục vọng hay tham, sân hay si, đó chỉ là những cái tên bên ngoài, chỉ là hình tướng. Cũng như ta gọi cái tô lớn, nhỏ, đẹp, hay là gì đó…Đấy không phải là thực tại. Đó là khái niệm chúng ta tạo ra từ tham ái. Nếu chúng ta muốn một cái tô lớn, chúng ta gọi cái tô này nhỏ. Lòng tham ái khiến chúng ta sinh tâm phân biệt. Tuy nhiên, chân lý chỉ là cái đang có mặt. Hãy nhìn sự vật theo cách này. Bạn có phải là một người nam ? Bạn có thể trả lời ‘ phải ’. Đây chỉ là hình tướng bề ngoài. Thật ra bạn chỉ là một sự kết hợp của tứ đại hay là một tập hợp của các uẩn đang thay đổi không ngừng. Nếu tâm được giải thoát, nó sẽ không còn phân biệt. Không lớn không nhỏ, không có tôi không có bạn. Không có gì cả. Chúng ta nói là Anatta hay là vô ngã. Thật ra cuối cùng không có ngã (atta) cũng không có vô ngã ( anatta).
Hỏi : Xin ngài giải thích thêm một chút nữa về nghiệp ?
Ajahn Chah : Nghiệp là hành động. Thân, khẩu, ý, tất cả đều tạo nghiệp nếu chúng ta chấp thủ. Chúng ta tạo nên thói quen, và những thói quen này có thể làm chúng ta khổ trong tương lai. Đó là kết quả của sự chấp thủ của chúng ta, của những phiền não trong quá khứ. Tất cả mọi sự dính mắc đều tạo nghiệp. Giả sử bạn là một tên trộm trước khi trở thành một nhà sư. Bạn đã ăn trộm, đã làm nhiều người khác khổ, đã làm cha mẹ bạn khổ. Bây giờ bạn là một nhà sư, nhưng khi bạn nhớ lại bạn đã làm người khác khổ như thế nào, bạn cảm thấy mình tội lỗi và chính bạn thấy đau buồn ngay lúc này. Nên nhớ, không phải chỉ có thân, mà khẩu và ý đều có thể tạo nhân cho các quả trong tương lai. Nếu bạn đã làm một việc tốt trong quá khứ và bây giờ nhớ lại, bạn vẫn cảm thấy sung sướng. Trạng thái hạnh phúc này là kết quả của nghiệp quá khứ. Khi quan sát kỹ ta sẽ thấy tất cả các pháp đều do duyên sinh – kể cả những nhân duyên lâu dài và nhân duyên trong giây phút. Nhưng bạn không cần bận tâm suy nghĩ về quá khứ, hiện tại hay tương lai. Chỉ cần quan sát thân tâm và phải tự mình hình dung ra nghiệp. Hãy quan sát tâm mình. Hãy hành thiền và bạn sẽ thấy rõ điều này. Tuy nhiên, cần bảo đảm rằng bạn không xen vào nghiệp của người khác. Đừng dính mắc và đừng quan sát nghiệp của người khác. Nếu tôi uống thuốc độc thì tôi đau đớn. Bạn không cần chia sẻ việc đó với tôi ! Hãy đón nhận những điều tốt đẹp mà vị thầy đã trao truyền cho bạn. Rồi bạn sẽ được an tịnh, tâm của bạn sẽ giống như tâm của vị thầy. Nếu bạn quan sát, bạn sẽ thấy điều đó. Ngay cả nếu bây giờ bạn không hiểu, khi bạn hành thiền, điều này sẽ trở nên rõ ràng, bạn sẽ tự mình biết rõ. Đây gọi là thực hành Pháp. Khi chúng ta còn nhỏ, cha mẹ chúng ta thường kỷ luật chúng ta và hay tức giận vì chúng ta. Thật ra các bậc cha mẹ muốn giúp chúng ta. Bạn phải nhận ra điều đó sau một thời gian dài. Cha mẹ và thầy cô giáo chỉ trích chúng ta làm chúng ta buồn bực. Sau này chúng ta mới hiểu tại sao. Sau một thời gian dài hành thiền bạn sẽ hiểu. Những người quá thông minh thường bỏ cuộc sau một thời gian ngắn. Họ không bao giờ chịu học hỏi. Bạn phải gác bỏ sự thông minh của mình qua một bên. Nếu bạn nghĩ bạn hơn người khác, bạn sẽ chỉ thấy khổ mà thôi. Thật đáng thương ! Không cần phải buồn phiền làm gì, chỉ cần quan sát.
Hỏi : Từ ngày trở thành một nhà sư, đôi lúc con cảm thấy hình như những khó khăn và đau khổ của con lại gia tăng ?
Ajahn Chah : Tôi biết một số các bạn đã từng có cuộc sống vật chất thoải mái và tự do ngoài đời. So sánh với bây giờ, bạn phải sống đời khổ hạnh. Rồi trong lúc tu tập, tôi thường bảo các bạn ngồi thiền và chờ đợi hằng giở. Thức ăn và khí hậu cũng khác với xứ sở của bạn. Nhưng mọi người ở đây đều phải trải qua một số vấn đề như vậy. Đây là sự đau khổ dẫn dắt bạn đi đến chấm dứt khổ. Qua đó bạn sẽ học được nhiều điều. Khi bạn tức giận và cảm thấy tội nghiệp cho mình, đây là một cơ hội tốt để hiểu tâm của bạn. Đức Phật dạy rằng phiền não là thầy của chúng ta. Tất cả đệ tử của tôi cũng giống như con tôi. Trong tâm tôi chỉ có lòng từ ái và mối quan tâm đến sự an vui của các đệ tử. Nếu tôi có vẻ như đang làm cho các bạn khổ, đó cũng vì tôi muốn những điều tốt đẹp cho các bạn. Tôi biết một số bạn có trình độ học vấn cao và có kiến thức rộng. Những người ít học và ít hiểu biết thường dễ tu tập hơn. Nhưng cũng giống như các bạn Tây phương có một căn nhà thật lớn để lau chùi dọn dẹp ; khi bạn đã lau chùi nhà xong, bạn sẽ có một không gian lớn để sinh hoạt. Bạn có thể sử dụng căn bếp, thư viện, phòng khách. Bạn phải kiên nhẫn. Kiên trì và nhẫn nhục chịu đựng rất cần thiết cho việc tu tập của chúng ta. Khi tôi còn là một nhà sư trẻ, tôi không gặp nhiều khó khăn như các bạn. Tôi nói tiếng nước tôi và ăn thực phẩm của quê hương mình. Cho dù như vậy, đôi lúc tôi cảm thấy tuyệt vọng, tôi muốn hoàn tục hay thậm chí muốn tự tử. Đau khổ này là do những tri kiến sai lầm. Tuy nhiên, khi bạn thấy được chân lý, bạn sẽ được giải thoát khỏi những kiến chấp và quan điểm. Mọi việc sẽ trở nên an tịnh.
Hỏi : Trong lúc hành thiền con đã đạt được trạng thái tâm thật an tịnh. Bây giờ con nên làm gì nữa ?
Ajahn Chah : Điều này tốt. Hãy giữ tâm thật an định . Sử dụng cái định này để quan sát thân và tâm. Khi tâm bất an, bạn cũng phải quan sát. Rồi bạn sẽ nhận biết tâm an tịnh đích thực là như thế nào. Tại sao? Vì bạn sẽ thấy được tính vô thường. Ngay cả tâm an tịnh cũng được xem là vô thường. Nếu bạn dính mắc với những trạng thái an tịnh của tâm, bạn sẽ đau khổ khi những trạng thái này không còn nữa. Hãy buông bỏ mọi thứ, ngay cả sự an tịnh.
Hỏi : Con nghe thầy nói là thầy sợ những đệ tử quá siêng năng tinh tấn, có phải không ?
Ajahn Chah : Đúng thế. Tôi sợ. Tôi sợ họ quá nghiêm túc, họ cố gắng quá mức, nhưng không có trí tuệ. Họ tự thúc đẩy mình vào những khổ đau không cần thiết. Một số đệ tử quyết tâm đạt được giác ngộ. Họ nghiến răng chịu đựng và luôn luôn phải vật lộn với chính mình. Như vậy là nỗ lực quá mức. Là người ai cũng giống nhau, con người không hiểu được bản chất của vạn pháp. Tất cả các hành, tâm và thân đều vô thường. Chỉ cần quan sát và đừng chấp thủ. Một số đệ tử khác nghĩ rằng họ biết nhiều; họ chỉ trích, quan sát, phê phán. Như vây cũng được, hãy để mặc họ với những ý kiến của họ. Tâm phân biệt này rất nguy hiểm, cũng giống như lái xe trên một con đường có khúc quanh thật bất ngờ; nếu chúng ta nghĩ người khác xấu hơn, tốt hơn, hay bằng chúng ta, chúng ta lái xe lệch khỏi khúc quanh (như vậy rất nguy hiểm). Nếu chúng ta sanh tâm phân biệt, thì chúng ta chỉ khổ mà thôi.

Hỏi : Con đã hành thiền nhiều năm. Trong hầu hết mọi hoàn cảnh, tâm con lúc nào cũng rộng mở và an tịnh. Bây giờ con muốn quay trở lại và hành trì những trạng thái thiền định cao hơn hay nhập định, như vậy có được không ?
Ajahn Chah : Tốt thôi. Đó là một sự rèn luyện tâm linh rất có lợi. Nếu bạn có trí tuệ, bạn sẽ không quá quan tâm về các trạng thái định. Cũng giống như muốn ngồi thiền trong những khoảng thời gian dài. Điều này tốt cho việc luyện tập, nhưng thật ra, hành thiền là một công phu tách biệt với bất cứ tư thế nào . Thiền là vấn đề nhìn thẳng vào tâm. Đây là trí tuệ. Khi bạn đã quan sát và hiểu rõ tâm, bạn sẽ có trí tuệ để hiểu những giới hạn của định, hay của kinh sách. Nếu bạn đã hành thiền và hiểu được thế nào là ‘ không chấp thủ ’, lúc đó bạn có thể quay trở lại đọc kinh sách. Kinh sách cũng giống như món ngọt ăn tráng miệng, chúng có thể giúp bạn dạy người khác. Hay bạn có thể quay trở lại hành trì nhập định. Lúc này bạn đã có trí tuệ để hiểu là không được nắm giữ bất cứ cái gì.
Hỏi : Xin thầy vui lòng tóm tắt lại một số điểm chính của buổi tham vấn này ?
Ajahn Chah : Bạn phải tự quan sát mình. Biết mình là ai. Biết thân và tâm mình chỉ bằng cách quan sát. Trong lúc ngồi thiền, lúc ngủ, lúc ăn, hãy biết giới hạn của mình. Hãy sử dụng trí tuệ. Việc tu tập không phải là để đạt được bất cứ cái gì. Chỉ cần tỉnh thức với những gì đang xảy ra. Tất cả viêc hành thiền của chúng ta là nhìn thẳng vào tâm. Bạn sẽ nhận biết khổ, nguyên nhân của khổ và sự chấm dứt khổ. Nhưng bạn phải kiên nhẫn, cần nhiều kiên trì và nhẫn nhục chịu đựng. Dần dần bạn sẽ biết được nhiều điều. Đức Phật dạy các đệ tử của Ngài nên ở lại với thầy của họ ít nhất năm năm. Bạn phải học giá trị của hạnh bố thí, nhẫn nhục và sự thuần thành. Đừng hành trì quá khắt khe. Đừng mắc kẹt với hình tướng bên ngoài. Quan sát người khác là một thói xấu. Chỉ cần sống tự nhiên và quan sát tâm. Giới luật Tỷ kheo và kỷ luật tu viện là rất quan trọng, chúng tạo nên một môi trường đơn giản và hòa hợp. Hãy thi hành giới luật thật tốt, nhưng nên nhớ, điều cốt lõi của giới luật tỷ kheo là theo dõi ý thức, quan sát tâm mình. Bạn phải có trí tuệ, đừng sanh tâm phân biệt. Bạn có bị phiền não khi thấy một cây nhỏ trong rừng không cao và thằng như những cây khác không ? Như vậy là ngốc nghếch. Đừng phê phán người khác, có nhiều hạng người khác nhau. Không cần phải mang gánh nặng muốn thay đổi tất cả những người đó. Vì thế, hãy kiên nhẫn, hành trì giới luật. Sống đơn giản tự nhiên và quan sát tâm. Đây là đường lối tu tập của chúng ta. Con đường này sẽ đưa bạn đến vị tha và an tịnh.


(Questions & Answers with Ajahn Chah)
Sưu tập: The Sangha, Bung Wai Forest Monastery (Wat Pah Pong), Thailand
Việt dịch : Trần Như Mai

Read More