Âm
|
Nghĩa
|
Luận
|
Thiện Ác
Nhất nhật bất niệm thiện
Chư ác giai tự khởi
|
Lành Dữ
Một ngày chẳng nghĩ điều lành
Thì nhiều điều ác tự liền khởi lên.
| Thiện ác xuất phát từ tâm. Tâm là đất màu mỡ phì nhiêu, không trồng giống cây lành, thì cỏ dại độc hại sẽ phát sanh. |
Thị Phi
Thị phi chung nhật hữu
Bất thính tự nhiên vô
| Phải Trái
Phải trái có trọn ngày
Không nghe phải trái không
| Con người chưa trọn lành nên tâm còn chấp vướng. Mỗi lần vướng buồn phiền làm phiền não tăng thêm. Không nghe, nên không vướng, không buồn phiền, đây là pháp tiệm tu. |
Đức Hạnh
Hữu xạ tự nhiên hương
Hà tất đương phong lập
|
Hạnh Đức
Hương có tự nhiên hương tự có
Cần gì trước gió đứng phô ra
|
Hạnh đức xuất phát từ trong tâm, thành sức mạnh thể hiện bên ngoài. Còn nếu chỉ trang bị bên ngoài thì hạnh đức rổng.
Cổ nhân xưa có dạy:
"Tốt gỗ hơn tốt nước sơn
Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người."
|
Nhàn Cư
Nhật dạ thường tư kỷ quá
Nhàn đàm mạc luận tha phi
|
Nhàn Rỗi
Ngày đêm tự xét lại mình
Rảnh rang chớ nói sự tình người ta
| Thân nhàn rỗi chớ tâm không nhàn rỗi, vì tâm luôn sinh động. Phải luôn cảnh giác hướng sinh động của tâm khi thân nhàn, hành đúng nhân để được đúng quả như ý mình mong muốn. |
Hành Thiện Ác
Vật dĩ ác tiểu nhi vi chi
Vật dĩ thiện tiểu nhi bất vi
|
Làm Lành Dữ
Chớ vì ác nhỏ mà làm
Đừng vì lành nhỏ mà đành bỏ qua
| Lành dữ là hai hạt nhân đưa đến vui và khổ. Muốn vui, sợ khổ thì phải bớt hạt nhân dữ lại, dù nhỏ nhưng nó sẽ tích lũy thành lớn, hạt nhân lành dù nhỏ nhưng nó sẽ tích tụ thành lớn, sẽ được quả to. |
Tích Thiện Ác
Tích thiện phùng thiện,
Tích ác phùng ác
Tử tế tư lương,
Nhân quả bất thác.
|
Chứa Lành Dữ
Chứa lành gặp phước chẳng xa
Chứa dữ gặp họa khiến ta não phiền
Ta nên nghĩ kỹ bình yên
Nhân quả báo ứng chẳng thiên vị nào.
| Góp gió thành bão, là lời cổ nhân dạy lâu nay. Muốn được quả phước an lành, hãy tích chứa tâm lành sẽ chuyển ngay được quả dữ. Lý nhân quả hiển nhiên, không bao giờ sai trái. |
Trực Ngôn
Lương dược khổ khẩu lợi ư bệnh
Trung ngôn nghịch nhĩ lợi ư hành
|
Lời nói Thẳng
Thuốc hay đắng miệng trừ căn bệnh
Lời thẳng trái tai lợi việc làm.
| Thông thường hay thích lời ngọt ngào tâng bốc mà bị lầm lẩn khổ đau. Lời nói thẳng ngay thì không chịu được nên không có hướng để ra khỏi nơi sai trái. Người tu tập nên tư duy cân nhắc, đừng chìu theo tình ý của một người thông thường. |
Tu Học Đạo
Mạc đãi lão lai phương học đạo
Tội tù khổ não thiếu nhân đa.
|
Tu Học Đạo
Đừng đợi đến già mới học đạo
Tội từ khổ não người trẻ nhiều.
| Phật dạy: Tu đến rốt ráo phải trải qua nhiều kiếp. Mỗi kiếp nếu chờ già mới tu thì làm sao vượt tiến được. Vả lại, sự vô thường đâu có chờ đợi con người. Với cái khổ sở ở con người thiếu niên nhiều, nên lúc tuổi trẻ cần phải tu hơn. |
Tỉnh Mê
Giải thoát hữu môn tùng tâm ngộ
Não phiền khai lộ tự tánh hôn.
|
Tỉnh Mê
An vui được có nhờ tâm biết
Não phiền vướng phải tại tánh mê.
| Ngộ tức là biết, biết rõ thì được an tâm, vững tin mà tu tập. Hôn tức tối tăm, không thấu suốt sự lý dễ khởi sanh buồn phiền mà tác hại đến trí. Vậy muốn dễ tu cần phải học để biết rõ mọi nguyên do trong cuộc sống. |
Hiếu Đạo
Hiếu thuận hoàn sanh hiếu thuận tử
Ngỗ nghịch hoàn sanh ngỗ nghịch nhi.
|
Đạo Hiếu
Hiếu thuận cha mẹ sanh con hiếu
Ngỗ nghịch song thân, bất hiếu sanh.
| Là người phải nhớ công ơn cha mẹ mà lo báo đáp, không nên hất hủi cha mẹ mà mang tội bất hiếu. Theo lý nhân quả, báo hiếu cha mẹ cũng là lo cho mình. Gương tốt và xấu trong đời, xưa nay cũng đã minh chứng điều đó. |
Tự Tín
Bỉ ký trượng phu ngã diệc nhỉ
Bất ưng tự khinh nhi thối khuất.
|
Tin Mình
Kia đã trượng phu ta cũng vậy
Chẳng nên tự khinh mà thối chuyển.
| Khinh người còn có thể cứu vãn, còn khinh mình thì không thể vượt tiến lên được. Tôn sùng ngưỡng mộ cái tốt của người chưa xong mà tự mình cố vượt lên cho bằng người mới là vượt bực. |
Họa Phước
Họa phước vô lai duy nhân tự chiêu
Thiện ác chi báo như ảnh tùy hình.
|
Phước Họa
Phước họa đến ta do ta gọi
Lành dữ trả hoàn, bóng theo hình.
| Nhân nào quả nấy, đúng theo lý nhân quả. Nhưng Phật dạy: tu là chuyển quả. Bởi vì quả họa phước chỉ có hiện tại theo nhân quả quá khứ, còn đến hay không tự ta mời gọi đến theo tính khí hiện thời. Nên sáng suốt mà chọn lấy kết quả như ta mong muốn: Phước đến họa đi. |
Hướng Tu
Khuyến quân tự tảo môn tiền tuyết
Mạc bả tha nhân ốc thượng sương.
|
Hướng Tu Tập
Khuyên anh quét tuyết nhà mình
Chớ nên nhìn đến sương rơi nhà người.
| Còn đang tu tập nên nhìn lại lỗi mình mà sửa, đừng nên tìm lỗi người mà phê bình, chỉ trích chê bai, e vướng vào nhân quả xấu. Nên nhớ: Nhân vô thập toàn. |
Hảo Nhân
Dục trừ phiền não tu vô ngã
Lịch tận gian nan tác hảo nhân.
|
Người Tốt
Muốn trừ phiền não nên vô kỷ
Trải hết gian nan mới thành người hay.
| Vị kỷ thì khổ đau, vị tha thì an lành vậy nên xả bớt dần vị kỷ. Muốn thành người phi thường thì đừng sợ gian nan khó khổ, vì chính gian nan khó khổ tác thành một người phi thường. |
Nhân Quả
Sanh sự sự sanh quân mạc oán
Hại nhân nhân hại nhữ ưu sân.
|
Lý Nhân Quả
Gây việc việc gây người đừng oán
Hại người người hại chớ câm hờn.
| Mọi việc ở đời đều có nguyên do, ta hãy nghiệm kỹ nguyên nhân để dừng ngay oan trái vay trả. Phật dạy: Lấy oán báo oán, oán mãi kéo dài. Lấy ân báo oán, oán liền tiêu diệt. |
Khổ An
Hiện tiền bất thức bình an lộ
Hậu thị nan ly khổ não môn.
|
Đau Khổ và An Vui
Hiện tại bình an không biết đến
Tương lai khổ não khó rời xa.
| Đời người dù khổ lụy nhưng Phật, Bồ Tát, Thánh, Hiền đều xuất phát từ con người. Cứ nuối tiếc quá khứ, ảo vọng tương lai là con người khổ lụy. Xác định hiện tại, kiên tâm an bình trong hoàn cảnh, đó là nấc thang của Hiền, Thánh, Phật, Bồ Tát đi qua. |
Nghiệp Báo
Thiện ác đáo đầu chung hữu báo
Cao phi viễn tẩu dã nan toàn.
|
Nghiệp Báo Ứng
Thiện ác cuối cùng đều có báo
Cao bay xa chạy cũng khó toàn.
| Theo lý nhân quả xác định hễ có nghiệp nhân ắt có nghiệp quả. Nếu không muốn nhận quả xấu, thì cố gắng tạo duyên tốt để chuyển quả xấu. Đây là pháp tu chuyển nghiệp mà Phật đã dạy. |
Hình Sắc
Vũ vô thiết tỏa năng lưu khách
Sắc bất ba đào dị nịch nhân.
|
Sắc Hình
Mưa không xiềng xích hay cầm khách
Sắc chẳng sóng xao dễ đắm người.
| Sức mạnh của hình sắc rất nguy kịch, làm đắm chìm biết bao tao nhân mặc khách. Phật dạy: Nếu chưa chứng quả A La Hán đừng quá tin tâm mình. |
Vô Thường
Tài thuộc ngũ gia phi ngã hữu
Thân qui tứ đại bổn lai vô.
|
Không Thường
Của thuộc năm căn nhà ai giữ được
Thân hoàn tứ đại vốn là không.
|
Pháp Số: 5 Nhà: nước trôi, lửa cháy, giặc cướp, thân nhân phá, bệnh.
Luật vô thường chi phối tất cả mọi pháp trong nhân gian, chấm dứt cái cũ, tạo sinh cái mới. Phải biết như thế thì mới an bình trong vô thưòng.
|
Nghiệp Lực
Diệu dược nan y oan trái bệnh
Hoạnh tài bất phú mạng cùng nhân.
|
Sức Mạnh Của Nghiệp
Thuốc hay nào chữa bệnh oan trái
Hoạnh tài chẳng giàu kẻ nghèo hèn.
| Nghiệp lực tuy vô hình nhưng chi phối tất cả cuộc sống của chúng sanh. Nhưng nghiệp ác do ta tạo ra gọi khổ đến, mà nghiệp lành cũng chính do ta chủ động mà có chứ không ai khác ngoài ta. |
Tâm Tướng
Hữu tâm vô tướng, tướng tự tâm sanh
Hữu tướng vô tâm, tướng tòng tâm diệt.
|
Tướng và Tâm
Tâm làm tướng kém, tướng chuyển theo tâm
Tướng tốt tâm tồi, tướng theo tâm mất.
| Tướng có sẳn do nghiệp báo quá khứ. Tâm hiện khởi do tư tưởng hiện tại. Tướng do tâm chuyển biến, nên người tu tập cần chú ý chuyển tâm để hiện tướng như ý mình mong muốn. |
Tu Tập
Tiêu nhất phần tập khí
Đắc nhất phần quang minh
Nhẫn đắc nhất phần não phiền
Tiện chứng thiểu phần Bồ Đề.
|
Tu Tập
Bớt một phần tật xấu
Được một phần sáng suốt
NhÃn được một phần phiền não
Liền được một phần an vui.
| Tập khí là thói quen, mà thói quen xấu thì rất nguy hiểm, khiến cho con người thản nhiên làm mà không biết. Phiền não che mất tâm an lành. Phiền não giải trừ đến đâu thì tâm an lành đến đó. |
Tâm Tự
Tam điểm như tinh tượng
Hoành câu tự nguyệt tà
Phi mao tòng thử đắc
Tố Phật dã do tha.
|
Chữ Tâm
Ba chấm như vì sao nháy
Vòng câu tợ trăng tà
Mang lông lá từ đấy
Thành Phật cũng nó mà.
| Tâm là gốc của chúng sanh. Thiện cũng tâm mà ác cũng tâm, biến hóa thiên hình vạn trang. Nếu phát triển tự nhiên thì dễ đi về hướng ác. Vậy người tu tập muốn giải thoát an bình, cần làm chủ lấy tâm để hướng về nẽo thiện. |
Phật Hạnh
Ngưỡng chỉ duy Phật Đà
Hoàn thành tại nhân cách
Nhân thành tức Phật thành
Thị danh chân hiện thật.
|
Hành Hạnh Phật
Ngưỡng mong cầu quả Phật
Trước toàn vẹn con người
Thành người sẽ thành Phật
Lý ấy chẳng xa vời.
| Phàm làm việc gì cũng có nhỏ mới có lớn, có ít mới có nhiều, có thấp mới có cao, có gần mới có xa. Việc tu tập cũng vậy, muốn được quả Phật, trước phải tu nhân. Bằng trái lại, Phật dạy: giống như người xây lầu ba tầng, mà không chịu xây tầng trệt, thì không bao giờ có được cái nhà theo ý muốn. |
Phúc Đức
Phúc duyên thiện khánh
Đa nhân tích đức nhi sanh
Nhập thánh siêu phàm
Tận tòng chân thật nhi đắc.
|
Phước và Đức
Phước duyên vui lành
Nhờ bởi tu nhân chứa đức
Thành thánh vượt phàm
Đều do chân thật mới nên.
| Phật dạy: Muốn giải thoát thì phước huệ song tu. Nếu chỉ tu phước, e có chổ lọt mất vì là nhân hữu lậu. Vì vậy, muốn tu Huệ thì trước tu phước làm nền tảng rồi phải vượt lên Huệ, có nghĩa vô chấp Phước. Bằng không, không thể nào siêu phàm nhập thánh được. |
Dục Lạc
Dục bất khả túng, dục túng thành tai
Lạc bất khả cực, lạc cực sanh ai.
|
Tham Muốn và Sung Sướng
Dục nhiều chớ khá chạy theo
Dục tham càng lớn khổ đau càng nhiều
Khi vui chớ khá vui nhiều
Vui mà quá sức buồn phiền theo ngay.
| Dục lạc tự nó không có lỗi, mà trái lại còn giúp con người vượt bậc. Khổ đau vì dục lạc là vì xử dụng dục lạc quá sức. Vì vậy xử dụng dục lạc phải biết sáng suốt cho đúng hướng. |
Viễn Lự
Nhân vô viễn lự, tất hữu cận ưu
Sanh hoạt nhàn cư, thị vi bất thiện.
|
Lo Xa
Người chẳng lo xa, buồn gần đến
Nhàn rỗi qua ngày bất thiện sanh.
| Lo xa, không phải là lo xa tính toán bên ngoài, mà lo xa giữ tâm hồn mình luôn an tịnh. Nhàn rỗi, thực sự là thân nhàn chớ tâm nào có nhàn đâu, vì tâm luôn sinh động. Nếu không nương thân để tập trung, ắt hẳn nó sẽ sinh động theo hương khác. Người tu tập nên cảnh giác khi thân nhàn. |
Nhân Nghĩa
Nhân nghĩa mạc giao tài
Giao tài nhân Nghĩa tuyệt
Lộ diêu tri mã lực
Nhật cửu kiến nhân tâm
|
Nhân Nghĩa
Nhân nghĩa chớ dính tiền
Dính tiền nhân nghĩa hết
Đường xa mới hay sức ngựa
Sống lâu mới rõ lòng người
| Sức mạnh của đồng tiền rất mạnh. Bao nhiêu người vì tiền mà xa rời nhân nghĩa. Người tu tập khi phán đoán điều gì về mình và người đừng nên vượt thời gian, vì thời gian là yếu tố quyết định rõ mọi vấn đề ở lòng người |
Luyện Trí
Tùng bách khả dĩ nại sương tuyết
Minh trí khả dĩ thiệp gian nguy.
|
Luyện Trí
Tùng bách quý ưa nhờ sương tuyết
Trí minh sáng suốt bởi gian nguy.
| Cổ nhân qua kinh nghiệm đã dạy: Cảnh khổ là nấc thang cho bậc anh tài, là kho tàng cho người khôn khéo, là môi trường cho người tu tập và là vực thẳm cho kẻ yếu đuối. |
Khẩu Hại
Khẩu thị thương nhân phủ
Ngôn vi cát thiệt đao
Bế khẩu thâm tàng thiệt
An thân xứ xứ lao.
|
Hại Của Miệng
Miệng là búa chém người
Lời là dao cắt lưỡi
Ngậm miệng dấu kỹ lưỡi
Nơi nơi được thảnh thơi.
| Lời nói rất quan trọng. Tan nhà mất nước hoặc an bình thịnh vượng đều do lời nói. Con người có búa bén sẳn trong miệng, khi mở lời nên cân nhắc kỹ. |
Tồn Tâm
Thông minh đa ám muội
Toán kế thất tiện nghi
Tổn nhân chung tự thất
Ỷ thế họa tương tùy.
|
Giữ Tâm
Thông minh lắm coi chừng mờ ám
Toan tính nhiều càng trắc trở nhiều
Hại người người hại bấy nhiêu
Ỷ thế chuốc họa, vạ chiêu vào mình.
| Được trí thông minh là phước báo của con người. Nhưng coi chừng nên luôn cảnh giác, trí thông minh sẽ thành một nạn: thông minh duệ trí, trong tám nạn. Nhờ phước báo có thông minh, nên luôn khiêm nhường, đừng tự kiêu ỷ trí mà tự mình chiêu lấy họa. |
Phật Pháp
Phật pháp tại thế gian
Bất ly thế gian giác
Ly thế giác Bồ Đề
Như tợ tầm thố giác.
|
Pháp Phật
Pháp Phật ở thế gian
Ngay thế gian giác ngộ
Rời đời kiếm Bồ Đề
Kkhác chi tìm sừng thỏ.
|
Pháp Phật giúp nhân sinh giải khổ. Con người bị pháp thế gian làm khổ, muốn hết khổ thì phải ngay nơi pháp làm khổ mình mà tu sửa lại thành pháp Phật thì sẽ được an lành.
Cổ nhân dạy:
Đạp gai là vật nhọn, thì hãy lấy vật nhọn mà lễ. Bằng muốn rời thế gian mà tìm pháp Phật thì không bao giờ có.
|
Quán Nhân
Hữu nhân đa đức, tất hữu hảo ngôn
Hữu nhân đa ngôn, bất tất hữu đức.
|
Xét Ngưòi
Người có nhiều đạo đức
Ắt có lời nói hay
Người có lời nói hay
Chắc gì là có đức.
| Lời nói hay là lời nói chân tình tuy thô sơ nhung đủ sức cảm hóa người, vì được phát xuất từ tinh thần đạo đức. Nên cảnh giác những lời nói trao chuốc, hoa mỹ, ngọt ngào nhưng chứa đựng đầy cạm bẫy bên trong. |
Hung Cát
Ác ngôn xuất khẩu, hung thần giáng lâm
Thiện niệm vu tâm, cát thần tự hiện.
|
Dữ Lành
Lời dữ vừa muốn phát ra
Hung thần xuất hiện gần ta xúi mình
Ý lành vừa mới khởi sanh
Thiện thần đã đến hộ trì bên ta.
| Tâm chúng sanh là một pháp giới có đủ thiện ác và có sức mạnh điều khiển chúng sanh. Dữ lành đều ở trong tâm, gắng tạo sức mạnh tinh thần kềm chế ý dữ chuyển thành ý lành là được hiệu lực trong sự tu tập. |