Chuyện vui

     

CHUYỆN CON BỌ ĂN PHÂN

(Tiền thân Gūtha-Pāṇa)

Chúng ta là anh hùng…

Trong khi trú tại tinh xá Kỳ Viên (Jetavana), đức Thế Tôn kể câu chuyện này về một thầy Tỳ-kheo.

Bấy giờ, tại một nơi cách tinh xá Kỳ Viên khoảng ba phần tư dặm, có một thị trấn. Ở đó, người ta cúng dường rất nhiều cơm bằng phiếu và bố thí những món ăn đặc biệt. Có một người thô lỗ sống ở đây, gã ưa quấy rầy những Tỳ-kheo trẻ và các sa di đến đấy nhận thực phẩm cúng dường.

– Ai là người ăn cơm? Ai là người uống nước? Ai là người ăn cháo?

Gã nói và làm cho những người không thể trả lời được cảm thấy xấu hổ. Họ qúa kinh hãi gã đến độ không còn ai muốn đến làng.

Một hôm, một Tỳ-kheo đi đến phòng phát phiếu và hỏi:

– Thưa hiền hữu, tại ngôi làng kia có cúng dường thức ăn phải không?

– Đúng vậy, thưa hiền hữu. Nhưng ở đấy có một người thô lỗ ưa chất vấn. Nếu thầy không trả lời những câu hỏi của anh ta thì anh ta sẽ lăng mạ và chửi rủa thầy. Vì anh ta thường quấy rầy như vậy nên không còn người nào muốn đến gần ngôi làng đó nữa.

Thầy kia nói:

– Thưa thầy, xin hãy chỉ dẫn cho tôi về nơi ấy, tôi sẽ nhiếp phục anh ta, làm cho anh ta biết nhún nhường, khiến từ này về sau mỗi khi nhìn thấy các thầy, anh ta phải chạy xa.

Các Tỳ-kheo chấp thuận và chỉ dẫn những điều cần thiết. Thầy Tỳ-kheo này đi đến ngôi làng, và tại cổng làng, thầy đắp y vào. Trông thấy thầy, gã thô lỗ giống như một con cừu đực điên, đi đến và nói:

– Này Sa môn, hãy trả lời câu hỏi của ta!

– Này cư sĩ, hãy để tôi đi vào làng kiếm thức ăn trước đã, sau khi được thực phẩm rồi tôi sẽ trở lại phòng đợi và trả lời.

Rồi khi thầy mang thức ăn quay trở lại, gã kia lập lại câu hỏi. Thầy Tỳ-kheo nói:

– Để tôi ăn cháo, quét phòng và đi nhận số cơm cúng dường theo phiếu xong đã.

Thế rồi sau khi đi nhận cơm về, thầy đặt bình bát của mình vào tay gã thanh niên này và nói:

– Bây giờ hãy đi theo tôi, tôi sẽ trả lời câu hỏi của anh.

Sau đó thầy đưa gã ra ngoài làng, xếp ngoại y lại vắt lên vai và nhận lấy bình bát từ tay gã, đứng chờ gã bắt đầu. Gã kia nói:

– Thưa sa môn, xin trả lời câu hỏi của tôi.

– Lành thay, tôi sẽ trả lời. Thầy Tỳ-kheo nói.

Rồi bằng một cú đánh, thầy hất gã ngã xuống đất, đánh gã, làm cho mắt gã thâm tím, ném phân vào mặt gã và ra về, kèm theo những lời cáo từ này để đe doạ gã:

– Nếu từ nay về sau, anh còn chất vấn bất cứ Tỳ-kheo nào đến ngôi làng này thì anh sẽ biết mặt tôi về điều đó!

Sau sự kiện này, mỗi lần nhìn thấy bóng dáng các Tỳ-kheo là gã bỏ chạy thúc mạng.

Bấy giờ, các Tỳ-kheo biết rõ sự việc này. Một ngày nọ, họ bàn luận điều đó trong Chánh pháp đường:

– Này các Pháp hữu, tôi nghe Tỳ-kheo nọ đã ném phân vào mặt gã thô lỗ kia và bỏ mặc gã ta lại đấy!

Đức Thế Tôn đi vào và muốn biết họ đang thảo luận về điều gì khi cùng ngồi lại nơi đấy. Họ bạch sự việc với Ngài. Ngài nói:

– Này các Tỳ-kheo, đây không phải là lần đầu tiên thầy Tỳ-kheo này tấn công người kia bằng phân thôi đâu, mà đời trước đây thầy này cũng đã từng làm như vậy.

Nói rồi, Ngài kể cho họ một câu chuyện đời quá khứ.

* * *

Thuở xưa, cư dân của vương quốc Anga và Ma-kiệt-đà (Magadha) hay đi qua lại với nhau. Họ thường ở tại một ngôi nhà nơi vùng biên giới của hai vương quốc để uống rượu, ăn thịt cá. Rồi vào buổi sáng, họ thắng xe vào bò và ra đi. Một con bọ phân đánh hơi thấy mùi phân bèn đi đến nơi mà những người này đã uống rượu. Nhìn thấy một ít ruợu còn sót lại trên đất, nó liền uống cho đở khát. Sau đó, nó quay trở lại cục phân và bị say.

Khi nó leo lên cục phân, cục phân ướt lún xuống một chút. Nó bèn nói oang oang:

– Thế giới này không thể mang nỗi ta!

Vào lúc đó, một con voi điên đi đến nơi ấy, ngữi thấy mùi phân nên ghê tởm quay lui. Con bọ nhìn thấy voi bỏ đi thì nghĩ: “Con vật kia chắc sợ ta nên mới chạy trốn như thế! Ta phải đánh nhau với nó mới được!” Vì thế nó thất thức con voi bằng bài kệ đầu tiên:

Chúng ta là anh hùng

Ở đây hãy đánh nhau

Bạn voi! Xin trở lại

Sợ sao, chạy đi đâu?

Hãy để dân hai nước

Biết chúng ta thế nào!

Nghe tiếng nói, voi liền quay trở lại chỗ con bọ và đọc lên bài kệ thứ hai để quở trách:

Giết ngươi không dùng chân

Cũng không dùng đến vòi

Chỉ cần lấy uế vật

Là ngươi sẽ chết toi.

Đọc xong, voi thải một bãi phân lớn và tiểu tiện lên mình con bọ, giết chết nó ngay lập tức. Sau đó, voi chạy vào rừng và rống lên.

* * *

Kết thúc pháp thoại này, đức Thế Tôn nhận diện Tiền thân:

Vào thuở đó, người thô lỗ này là con bọ phân, thầy Tỳ-kheo bị chất vấn là con voi, còn ta là vị Thần cây ở trong rừng đã nhìn thấy mọi việc.

CHUYỆN CON BỌ ĂN PHÂN